LIKOVNA UMJETNOST (1960-2023) SLOBODANA-BOBA SLOVINIĆA, HARMONIJA KONTRASTA I EKSPRESIJA IDENTITETA (XII)

Piše: Božidar Proročić, književnik i publicista

Ciklus OMAŽ ŠKOLJU (1999) (Ostrvo Sv Nikola, Budva)

U osvrtu na umjetnički ciklus “Omaž Školju” iz 1999. godine, Slobodan-Bobo Slovinić predstavlja duboko lični i emotivno snažni portret ostrva Sveti Nikola, poznatijeg kao Školj, koje se nalazi nedaleko od obala Budve. Ostrvo je kroz decenije bilo ne samo geografski orijentir, već i neiscrpna inspiracija mnogim umjetnicima, među kojima Slovinić zauzima posebno mjesto zahvaljujući svojoj intimnoj povezanosti s tim mjestom. Školj nije samo geografska lokacija; za Slovinića, on predstavlja i kaleidoskop uspomena, nostalgiju za bezbrižnim danima djetinjstva provedenim na njegovim stjenovitim obalama i tirkizno plavim vodama koje okružuju ostrvo. Slovinićeva fascinacija Školjem transcendirala je lično iskustvo, pretvarajući se u moćno umjetničko djelo koje reflektuje univerzalne teme kao što su pripadnost, memorija i promjena. Kroz svoj “Omaž Školju”, Slovinić ne samo da odaje počast mjestu koje je oblikovalo njegovu mladost, već i evocira osjećaj gubitka i transformacije koji prati promjene koje su se desile na ostrvu, a time i u njegovom ličnom životu. Ovaj uvod u likovni osvrt na Slovinićev rad pruža nam priliku da zaronimo u kompleksnost njegovih umjetničkih izraza i da istražimo kako se lična istorija prepliće sa umjetničkom imaginacijom. U daljem tekstu osvrta, analiziraćemo specifične elemente Slovinićevog dela, uključujući tehniku, kolorit, i simboliku koja Školj čini više od puke lokacije – pretvarajući ga u živi entitet, u kojem odjekuje eho prošlosti i od kojih svaki posmatrač može izvući različite emocije i značenja.

U kolekciji akvarela pod naslovom “Školj (transformacija)”, Slobodan-Bobo Slovinić ponire u esenciju temporalne promjene, prikazujući ostrvo Sveti Nikola ne samo kroz prizmu njegovih prirodnih ljepota i geografskih karakteristika, već i kao subjekat stalne evolucije. Slovinićev izbor akvarela kao medija reflektuje fluidnost i promjenljivost teme kojom se bavi. Ova serija od šest radova, svaki veličine 17×28 centimetara, predstavlja ostrvo kroz različite faze i interpretacije, istražujući kako se percepcija jednog mjesta može transformisati kroz vrijeme, memoriju i umjetničku intervenciju. Prvi akvarel u seriji prikazuje ostrvo sa izvjesnim realizmom, gotovo dokumentarističkim pristupom, dok su ostala djela sve abstraktnija, sa rastućim distanciranjem od literalne reprezentacije. Slovinić kroz ovu progresiju pokazuje kako se Školj, nekad čvrsto utemeljen u stvarnosti, postepeno raspliće i preobražava u konglomerat linija, boja i formi koje pozivaju na samoposmatranj. Drugi i treći akvarel učvršćuju ovu tranziciju, prikazujući ostrvo kroz prizmu boja koje se stapaju i miješaju, simbolizujući složene emocionalne i istorijske slojeve koji se vežu za njega. Na ovim radovima, ostrvo više nije samo fizički entitet već i platno za Slovinićevu paletu uspomena. Sledi niz kompozicija u kojima se ostrvo dekonstruiše, đe Slovinić koristi sve hrabrije poteze četkice i sve živopisnije boje. Kroz ove slike, postaje jasno da ostrvo nije samo mjesto već i metafora, simbol lične i kolektivne transformacije. Slovinićeva upotreba neonskih nijansi ružičaste i žute protiv hladnijih tonova plave i zelene evocira suprotstavljanje prirode i ljudskih intervencija, ali i sukobe između tradicionalnog i modernog.

Poslednji akvareli u seriji su najabstraktniji. Stilizovani oblici i slojevi boja su se udaljili od bilo kakvog prepoznatljivog oblika ostrva, čime se sugeriše da je transformacija kompletna. Školj je postao nešto potpuno drugačije u Slovinićevom umjetničkom izrazu – sada je to mjesto đe se prošlost, sadašnjost i budućnost stapaju i sukobljavaju, đe se lične i kolektivne memorije prepliću. “Školj (transformacija)” je Slovinićev omaž ne samo ostrvu već i samom procesu sjećanja i umjetničkog stvaranja. U ovom djelu, on istražuje granice između realnosti i percepcije, između konkretnog i apstraktnog, te između prirodne ljepote i njenog umjetničkog ekvivalenta. Slovinićeva serija nije samo vizuelni zapis jednog mjesta, već i introspektivno putovanje kroz vlastitu psihu i emocije, čime se postiže univerzalna resonancija koja prevazilazi lokalne geografske granice.

Slobodan-Bobo Slovinić kroz ova dva akvarela, “Školj I” i “Školj II”, manifestuje svoj interpretativni ples sa ostrvom Sveti Nikola – Školjem. Svaki akvarel, veličine 17×28 centimetara, komponovan je kao studija određenih aspekata ostrva, ali i kao testament umjetničke slobode koja transcedira stvarne obrise mjesta koje portretiše.

”Školj I” nas vodi kroz dinamičnu scenografiju boja i formi koje se hrabro obrušavaju preko platna, uzburkane poput valova koji se razbijaju o stjenovitu obalu ostrva. Slovinić koristi plavu i ružičastu kako bi nam prenio vibracije svijetla na vodi, ali i kako bi evocirao sentiment nostalgije i melanholije koje ostrvo izaziva. Njegovi slobodni i fluidni potezi četkicom na akvarelu djeluju kao odjek valova – spontani, neobuzdani i puni energije. Slika se otvara kao metaforički prozor kroz koji posmatrač može osjetiti Slovinićevu povezanost sa prirodom i njegovo iskustvo prostora.

U “Školj II”, slojevi i linije su još izraženiji, snažniji. Slovinić ovđe s lakoćom bira toplije tonove – zlatasti i narandžasti – stvarajući kontrast sa hladnijim tonovima plave i zelene iz prethodne slike. Umjetnik koristi ove elemente kako bi istakao transformaciju ostrva kroz vrijeme, ali i njegovu vlastitu evoluciju kao umjetnika. Ovi elementi su kao iskre koje probljeskuju iz srca ostrva, podsjećajući nas na neprekidni ciklus stvaranja i propadanja, na dinamiku koja je istovremeno haotična i harmonična. Ovaj par akvarela ukazuje na Slovinićevo razumijevanje Školja ne samo kao fizičkog mjesta, već kao živog bića sa sopstvenom energijom i karakternim crtama. Ostrvo Sv. Nikola postaje lik u njegovoj narativnoj viziji, protagonist koji doživljava i prenosi duboke emocije. Slovinićevi akvareli su poetski fragmenti koji dokumentuju njegovu vezu sa ostrvom, istovremeno bilježeći promjenljivost i konstantnost njegove ljepote. U njegovom radu, Školj nije samo geografski entitet, već i živo platno na kojem se priroda i umjetnost stapaju u jedinstveni vizuelni jezik.

Zaključujući osvrt na ciklus “Školj” Slobodana-Boba Slovinića, možemo istaknuti da se kroz njegovu seriju akvarela iz 1999. godine pruža jedinstveni umjetnički narativ koji dokumentuje ne samo njegovu duboku povezanost sa ostrvom Sveti Nikola već i univerzalnu temu promjene i prolaznosti. Slovinićevi radovi odražavaju putovanje koje počinje u konkretnom, realističkom prikazu ostrva, prelazeći u sve apstraktnije interpretacije koje odjekuju emocionalne i spiritualne promjene koje ostrvo prolazi, ili možda još tačnije, koje umjetnik sam doživljava. Slovinić je uspio uhvatiti suštinu Školja na način koji je istovremeno ličan i sveobuhvatan. Njegovi akvareli nisu samo odraz fizičke stvarnosti već i medij kroz koji se prelama bogatstvo ljudskih iskustava. Ova transformacija od konkretne prema apstrakciji poziva na paralele sa radovima drugih evropskih slikara. Na primjer, promjena motiva kroz Slovinićevu seriju može se usporediti s serijom Moneovih “Senoke”, đe se jedan motiv reinterpretira u različitim svjetlosnim uslovima, reflektujući promjenljivost percepcije i emocionalno stanje umjetnika. Slovinićevi radovi pokazuju da je umjetnik, kao i Mone, bio zaokupljen izazovom kako uhvatiti i prenijeti efemerne momente prirodnog svijetla i atmosfere. Razlika je možda u tome što Slovinićeva serija ima i emotivnu dimenziju, oslikavajući njegovu ličnu nostalgičnu povezanost sa ostrvom Školj, dok je Mone možda bio više fokusiran na eksperimentisanje sa svjetlošću i bojom kao takvima. Ukratko, Slovinićev ciklus “Školj” može se posmatrati kao odraz umetničke tradicije koju je utemeljio Mone, ali sa duboko ličnim i emocionalnim slojem koji je specifičan za Slovinićevu umjetničku viziju i iskustvo.

Sa druge strane, kolorit i emocionalna zasićenost Slovinićevih radova mogu se uporediti sa radovima ekspresionista kao što su Emil Nolde ili Ernst Ludvig Kirhner, koji su takođe koristili boju kako bi prenijeli emocionalno stanje umjesto realistične reprezentacije. Slovinićeva upotreba neonskih boja i snažnih kontrasta direktno odražava intenzitet i čistoću njegovih emotivnih iskustava, slično kako su to ekspresionistički slikari prenosili svoje unutrašnj doživljaje. Međutim, dok ekspresionisti često naglašavaju anksioznost i unutrašnji nemir, Slovinićevi radovi izražavaju duboku nostalgičnost i sentimentalnost, težeći ka univerzalnom izrazu koji prevazilazi lično iskustvo i ulazi u domen kolektivnog. Njegove slike su most između prošlosti i sadašnjosti, fizičkog i metafizičkog, stvarnog i imaginarnog. U svom ciklusu “Školj”, Slovinić demonstrira i elemente slične onima koji se nalaze u djelima postimpresionista. Slično kao što je Sezan razgrađivao i rekonstruisao forme prirode kako bi postigao novi red i strukturu, Slovinić razgrađuje i rekomponuje ostrvo Školj u seriji kompleksnih, dinamičnih i emocionalno složenih akvarela. Na ovaj način, Slovinić ne samo da slavi ostrvo već i učestvuje u univerzalnom umjetničkom diskursu koji preispituje način na koji doživljavamo i dočaravamo svijet oko nas. U kontekstu evropskog slikarstva, Slovinićevo djelo stoji kao svjedočanstvo vremena koje neumorno teče i mijenja kako pejzaž tako i pejzaž naše unutrašnjosti. U tom smislu, “Školj” nije samo ciklus slika već i filozofski esej o prirodi memorije, identiteta i umjetnosti.