Tekst interpelacije DPS-a: Desetine razloga da Spajić smijeni Bečića, sektor bezbjednosti nesposoban da se nosi sa pojavom i djelovanjem OKG

Demokratska partija socijalista (DPS) u tekstu interpelacije za pretresanje pitanja u vođenju politike Vlade u oblasti bezbjednosti, odbrane, borbe protiv kriminala i unutrašnje politike, poziva premijera Milojka Spajića da razriješi potpredsjednika Vlade za tu oblast i koordinatora Biroa za operativnu koordinaciju organa obavještajno bezbjednosnog sektora Aleksu Bečića.

Smatraju, kako su naveli u toj partiji, da postoje desetine razloga za problematizovanje njegovog rada i odgovornosti.

– Suočeni sa činjenicom da Vlada svojom politikom u oblasti koordinacije bezbjednosnim sektorom nije u stanju da se izbori sa organizovanim kriminalom, niti je sposobna da omogući opštu bezbjednost i sigurnost građana, kao ni zaštitu državne i privatne imovine tokom vanrednih situacija, smatramo da su se za dvije godine mandata nagomilale desetine razloga, da se formalno problematizuje odgovornost potpredsjednika vlade za bezbjednost, odbranu, borbu protiv kriminala i unutrašnju politiku, i koordinatora Biroa za operativnu koordinaciju organa obavještajno bezbjednosnog sektora Alekse Bečića – navedeno je na početku dokumenta koji potpisuje Kluba poslanika DPS-a.

Napominju da su u potpunosti izostali stručna i profesionalna koordinacija kao ključni faktor efikasnog djelovanja bebjednosnog sektora države, te međusobna povezanost svih institucija kao što su oružane snage, policija, obavještajne službe, bezbjednosne agencije, granična policija, carina, službe zaštite i spašavanja, uz bitan aspekt odabira kvalitenih, stručnih i profesionalnih kadrova u horizontalnoj i vertikalnoj organizaciji svih navedenih segmenta bebjednosnog sektora.

– U suprotnom, ne bismo svjedočili propustima koji su za posljedicu imali: učestale i kontinuirane oružane obračune kriminalnih klanova na ulicama, masovna ubistva, alarmantan porast slučajeva vršnjačkog i porodičnog nasilja sa teškim i/ili smrtnim ishodima, kao ni uništenje državne i privatne imovine i dobara usljed neznanja, neodgovornosti, nespremnosti i neopremljenosti službi zaštite i spašavanja za elementarne nepogode – navodi se u dokumentu.

Brojni bezbjednosni propusti

Dodaju da se sektor bezbjednosti u borbi protiv organizovanog kriminala nije pokazao sposobnim da se nosi sa pojavom i izazovima djelovanja organizovanih kriminalnih grupa i njihovim međusobnim obračunima.

– Odsustvo sprovođenja operativno-taktičkih radnji na terenu usljed neznavenosti rukovodećeg kadra i nedostatka sredstava tehnike i stručnog ljudstva, te unutrašnja neadekvatna zaštita razmjene prikupljenih informacija od međunarodnih partnera, doveli su do toga da u kontinuitetu imamo bahato ponašanje pripadnika kriminalnih grupa, koji se ne libe da u sred dana, često ne skrivajući se, na javnom mjestu (ulica, saobraćajnica, ugostiteljski objekti i sl) oružano dejstvuju dugim naoružanjem i eksplozivom na suparnike, sve u prisustvu velikog broja građana, ugrožavajući njihovu bezbjednost – ističe se u interpelaciji.

Nažalost, kako kažu u DPS-u, ovime svjedoče brojni zabrinjavajući primjeri kojima smo svjedočili, a od 2023. godine možemo pobrojati one najkrupnije.

– Podsjećanja radi – u novembru 2023.godine, na Cetinju, zoljom je okrznuto blindirano auto u pokretu u kojem su se nalazili Nikola Drecun i Igor Mašanović. Zatim je u aprilu 2024.godine, uslijedila likvidacija na Meterizima kada je od posljedica ranjavanja preminuo Radovan Marković. Već u junu 2024.godine, na Cetinju je postavljena eksplozivna naprava na drvetu od koje su stradali Cetinjani Petar Kaluđerović i Dragan Roganović. Dalje, u oktobru 2024.godine, počinjeno je dvostruko ubistvo u Bijelom Polju, nakon čega je sedamdesetogodišnji dvostruki ubica Alija Balijagić gotovo mjesec dana bježao kompletnom sastavu Uprave policije i Vojske Crne Gore. U novembru 2024. godine, ispaljeno je više od 30 projektila i izvršeno dvostruko ubistvo usred bijela dana na najprometnijoj raskrsnici u Podgorici, naočigled stotinama građana, kada su života lišeni Petar Lipovina i Žarko Pejaković. U januaru 2025.godine, izvršeno je masovno ubistvo na Cetinju, u kojem je ubijeno i dvoje djece, a crnogorska policija je za masovnim ubicom tragala skoro 6 sati. Onda je krajem aprila 2025.godine, opet na Cetinju, neposredno poslije ponoći ubijen Ilija Bogdanović. U maju 2025.godine, dogodila se, ponovo usred bijela dana, pucnjava u City kvartu u Podgorici u kojoj je ranjeno jedno lice, a u junu 2025.godine, pucnjava u centru Podgorice u kojoj je ranjeno šest osoba – podsjećaju u DPS-u.

Pored toga, u aprilu 2025. godine, pripadnik obezbjeđenja Andrije Mandića, u policijskim evidencijama registrovan kao bezbjednosno interesantno lice, iz skupštinskog automobila, koje je neovlašćeno koristio, ranio je dvije osobe odnosno, kako kažu u DPS-u, izvršio pokušaj dvostrukog ubistva.

– Cjelokupni događaj praćen je sumnjama u pokušaj zataškavanja pomenutog djela, da bi poslije izvjesnog vremena uslijedila prekvalifikacija djela kako se Danilo Mandić ne bi teretio za pokušaj dvostrukog ubistva, već za izazivanje opšte opasnosti, nanošenje teških tjelesnih povreda i nedozvoljeno držanje i nošenje oružja i eksplozivnih materija – naglašeno je u dokumentu.

Zatim je, podsjećaju, 16. jula oko 13:30 sati u blizini svoje porodične kuće u Staroj varoši u drugom pokušaju za dva mjeseca ubijen Igor Nedović. Samo tri dana kasnije, 19. jula uveče u bašti podgoričkog lokala “Taormina”, par stotina metara od zgrade Uprave policije, ubijen je Podgoričanin Ivan Milačić, kada je maskirani napadač u pucnjavi ranio njegovog prijatelja slučajnu prolaznicu koja je zadobila lakšu povredu od rikošeta.

– Između pomenuta dva ubistva, u jutarnjim časovima 18. jula brutalno je pretučen predsjednik opštine Budva Nikola Jovanović. Da bi 7. avgusta, opet u sred dana, u hotelu Maestral u Budvi, naočigled brojnih gostiju hotela, pokušano ubistvo Marka Ljubiše Kana. Istog dana, u Gornjem Zaostru kod Berana, otkriven je spomenik ratnom zločincu, četničkom komandantu Pavlu Đurišiću, zahvaljujući nespremnosti i izostanku koordinacije u bezbjednosnom sektoru, koji to nije spriječio. Štaviše, država i njene službe bezbjednosti, dopustile su da tokom visokorizičnog događaja novinari na radnom zadatku budu pretučeni i maltretirani – naglašeno je u interpelaciji

Tragedije na Cetinju i izostanak ostavki

U DPS-u konstatuju da nijedan građanin danas ne može reći da se osjeća bezbjedno i sigurno, bilo u svom domu, dvorištu, školi ili drugom javnom mjestu. U tom smislu, u toj partiji podsjećaju na detalje tragičnih događaja na Cetinju 2022. i 2025. godine, u kojima je zbog nespremnosti policije da preventivno, pravovremeno i adekvatno djeluje stradalo 23 osobe.

Ne postoji, tvrde, stručno i logično objašnje zašto iskustva iz prvog tragičnog događaja nijesu mogla poslužiti za preventivno djelovanje bezbjednosnog sektora na sprječavanju ili smanjehvnju broja žrtava kod drugog, jer ako je prvi događaj bio incidentni, onda to nije smio biti drugi.

– Jer, obaveza države, odnosno funkcionera koji u njeno ime koordiniraju bezbjednosnim sektorom, je da bezbjednosne snage organizuju tako da se u skladu sa profesionalnim standardima spriječava ponavljanje istih obrazaca nasilja. Usljed izostanka sistemskog pristupa, i katastrofalne procjene nadležnih rukovodilaca u bezbjednosnom sektoru, Cetinje je 1. januara 2025. godine, kada je Aco Martinović ubio 12 osoba (među kojima dvoje djece) prije nego što je izvršio samoubistvo, obezbjeđivalo samo devet službenika policije, uprkos izjavi premijera da je u tom gradu tada boravilo 120 pripadnika OKG, i uprkos činjenici da je tokom posljednje godine Prijestonica bila epicentar obračuna zaraćenih kriminalnih klanova. Odluka da Cetinje kobnog datuma ostane sa jednocifrenim brojem policajaca, omogućila je ubici da nesmetano ubija na čak 5 lokacija te da satima sije strah po crnogorskoj Prijestonici. Ono što tu odluku čini dodatno nepromišljenom, je i činjenica da se ništa nije naučilo iz gotovo identičnog zločina koji se prije dvije godine desio na Cetinju kad je Cetinjanin Vuk Borilović u bezumnom pohodu usmrtio 10 osoba. Sve to, kao i okolnost da je drugo masovno ubistvo počinjeno tokom novogodišnjih praznika, te da je Cetinje u tom periodu među najposjećenijim gradovima, za nadležne nije bilo dovoljno da pojačaju prisustvo policije. Kako je završila ta procjena sektora bezbjednosti, nažalost, imali smo prilike da vidimo. Činjenica je da policija nije bila spremna, da je brza reakcija izostala, te da su samo brojali žrtve za ubicom – navedeno je u tekstu interpelacije.

U DPS-u su stava da su nakon tragedije na Cetinju, prvi čovjek sektora bezbjednosti Aleksa Bečić i ministar unutrašnjih poslova Danilo Šaranović imali su obavezu da podnesu ostavke i saopšte da je riječ o moralnom činu kojim žele da povrate povjerenje u bezbjednosni sektor.

– Na taj način bi pokazali da su istinske demokrate i da žele da ojačaju urušeni integritet sektora bezbjednosti koji ima zadatak da štiti državu i građane. S obzirom na to da su ostavke izostale, i da premijer Spajić, nije uvažio apele građana, nevladinih organizacija, strukovnih udruženja, univerzitetskih profesora, kulturnih radnika i ostalih, da smijeni čelne ljude bezbjednosnog sektora, smatramo da savjesni i odgovorni poslanici imaju obavezu da ne dozvole da nagomilani propusti u koordinaciji bezbjednosnim sektorom, prođu nekažnjeno – ocijenjeno je.

Ograničeno i nepripremljeno ad hoc djelovanje prilikom požara

Najaktuelniji primjer nepripremljenosti, izostanka stručnosti i očekivane sistemske koordinacije odnosi se, kažu u DPS-u, na službu zaštite i spašavanja, a registrovan je tokom nedavnih požara koji su zadesili Crnu Goru, i koji su izazvani, što dejstvom prirode, što konspirativnim djelovanjem ljudskog faktora.

– Uprkos tome što je nadležni ministar javno, u Skupštini, izjavio da je Direktorat za zaštitu i spašavanje u potpunosti spreman za predstojeću požarnu sezonu, odnosno “nikad spremniji“, te da je MUP Crne Gore “šampion regiona u oblasti zaštite”, u avgustu su nam se desili požari tokom kojih smo saznali da od 4 vazduhoplova kojima MUP, odnosno direktorat za zaštitu od požara raspolaže, 4 nijesu u operativnoj funkciji (0% raspoloživog resursa), kao i da Vojska Crne Gore od 2 vazduhoplova koji se mogu staviti u funkciju zaštite od požara u operativnoj funkciji ima 1 (50% raspoloživog resursa). Ostalo je neobjašnjeno, zašto nam je za aktiviranje zahtjeva za hitnu pomoć državama članicama Euro-Atlantic Disaster Response Coordination Centre (EADRCC)- glavnog mehanizma NATO-a za civilni odgovor u vanrednim situacijama, trebalo više od 48 sati – napominje se.

Ne previđaju, dodaju u DPS-u, da su nam pomogle sve partnerske zemlje i međunarodne organizacije kojima je upućen poziv, reagujući po redosljedu zvanja.

– Na tome im dugujemo zahvalnost. Na terenu je, takođe, bila i Vojska Crne Gore, čiji je pripadnik stradao izvšavajući svoj zadatak, dok je drugi teško povrijeđen, međutim, nije utvrđeno ko je pripadnicima Vojske Crne Gore izdavao naređenja , ko je rukovodio dejstvovanjem vojske, koja vojna sredstva su stavljena u funkciju zaštite od požara i najbitnije, da li su ta vojna sredstva bila osposobljena i tehnički ispravna za navedena dejstva – ističe se u dokumentu.

Pojašanjavaju da se u slučaju požara takvih razmjera kad su ugroženi ljudski životi i imovina, u skladu sa Nacionalnim planom zaštite od požara, formira krizni koordinacioni tim za zaštitu i spašavanje koji rukovodi i koordinira svim aktivnostima, a Vlada formira Operativni tim za zaštitu i spašavanje i imenuje rukovodioca. Ništa od navedenog, konstatuju u DPS-u, nije urađeno.

– Jedini resurs koji nije zakazao je ljudski – vatrogasci, privrednici, građani i međunarodni partneri. Svi ostali, kojima upravlja i koordinira Vlada, imali su ograničeno i nepripremljeno ad hoc djelovanje, bez jasne koordinacije, plana i cilja, a što je nažalost plaćeno ljudskim životom i nemjerljivom materijalnom štetom. Vlada je čak propustila da inicira i sjednicu Savjeta za odbranu i bezbjednost. No, ni to nije najgore. Izvršna vlast koja je procijenila da je 120 kvadratnih kilometara sprženo tokom vatrene stihije (deset posto teritorije glavnog grada) – nije organizovala nijednu vanrednu sjednice Vlade tokom borbe sa požarima – naglašeno je u interpelaciji.

Sektor bezbjednosti kao politički plijen

U tekstu se napominje da su sve bezbjednosne službe, bez izuzetka, (ANB, Vojska Crne Gore, Uprava policije, Direktorat za zaštitu i spašavanje) u prethodnom periodu bile predmet političke borbe konstituenata aktuelne Vlade, u smislu preuzimanja ključnih poluga za kontrolu resursa, kadrovske politike, kao i obavještajnih informacija, ali ne da bi se one koristile u Ustavom i Zakonom predviđene svrhe, već za međusobne obračune i političku prevlast.

– Veliki broj profesionalnog i stručnog kadra je uklonjen iz sistema, a omogućen je ulazak politički podobnih sa upitnim stručnim referencama, kao i infiltracija pojedinih pripadnika stranih agentura, što je u konačnom imalo negativne posljedice, odnosno restriktivnu razmjenu bitnih obavještajnih podataka sa međunarodnim partnerskim agencijama i NATO-om. Ono što posebno brine je što su mnogi od procesa urušavanja demokratske kontrole i instrumentalizacije službi bezbjednosti uveliko u toku, i nema nagovještaja da će se sa tim stati, jer oni koji ih vode ne doživljavaju javni interes kao prioritet – konstatuju u DPS-u. Na osnovu svega navedenog, U DPS-u smatraju opravdanim podnošenje interpelacije zbog loših rezultata u sporovđenju politike u oblasti bezjednosti, borbe protiv organizovanog kriminala, zaštite i spašavanja i unutrašnje politike, a koje je, ocjenjuju, prouzrokovano nekoordinisanim djelovanjem, neprofesionalizmom i neznanjem nosilaca najodgovornijih funkcija iz te oblasti.

– Pozivamo predsjednika Vlade Crne Gore Milojka Spajića da razriješi potpredsjednika Vlade za bezbjednost, odbranu, borbu protiv kriminala i unutrašnju politiku, i koordinatora Biroa za operativnu koordinaciju organa obavještajno bezbjednosnog sektora Aleksu Bečića – navedeno je u tekstu interpelacije koji potpisuju poslanici DPS-a Andrija Nikolić, Danijel Živković, Nikola Janović, Nermin Abdić, Drita Llolla, Oskar Huter, Aleksandra Vuković Kuč, Ivan Vuković, Jevto Eraković, Abaz Dizdarević, Sonja Popović, Nikola Milović, Zoja Bojanić Lalović, Nikola Rakočević, Mihailo Anđušić, Aleksandra Despotović i Elvir Zvrko.