UKIDANJE ČOVJEKA – KRAJ PISANJA RUKOM

Piše: Željko Rutović

Šta uopšte traži i očekuje to pisanje rukom u sveopštem digitalnom “pametnom “dobu informatičke megarevolucije, čiji gurui suvereno vladaju planetom? A tastatura i živi rukopis ne idu ruku pod ruku. Nečega se moramo “dobrovoljno” osloboditi. Ruke, tj pisanja njom, naravno. I to je ono, između ostalog, ukidanje čovjeka o kome smo nedavno govorili. Fazno, no ne i prolazno. Taj se proces mora ubrzano okončati na štetu čovjeka i u korist mašine.Homo mašine. To što nauka govori da pisanje rukom uspostavlja komunikaciju između vizuelnih, senzornih i motornih djelova mozga, posebno kod mladih, i nije toliko važno u odnosu na praktičnost, efikasnost i konkurentnost mašinocentričnog ultrakapitalističkog doba, koje i ne mari za misaone procese i misaonog čovjeka. Naprotiv, čini sve da ga ukine. Sudeći po rezultatima, vidljivim i mjerjivim, kapitalizam na tom polju savršeno napreduje.

Kamene ploče, pergament, papirus, rukopisane knjige, bijahu civilizacijske naseobine duha, putem kojih je čovjek potvrđivao svoju autentičnost, izražajnost i kreativnost. Ti tragovi postali su opštečovječanska baština na osnovu koje su generacije izučavale kulturu jednog vremena i ljude u njemu. Po tim tragovima bilježila se i razvijala se civilizacija.

I sve tako do vremena današnjeg, do epohe trijumfa dematerijalizacije informacije, kada ta autentičnost, ne samo rukom pot-pisana, nije više nikom bitna. Drugi zakoni, uprosječenja i poništavanja čovjeka, njegovog human(uma) suvereno i nekontrolisano vladaju. A ekran i tastatura, ti bogovi dvadeset prvog vijeka savršeno te zakone, na štetu čovjeka, implementiraju. Da, implementiraju, kazano birokratskom retorikom te digitalne agende.

Biti mali – veliki dio tog globalnog ekrana, danas je lakoostvarivi s(t)an u kojem, htjeli, ili ne, morate živjeti. Virtuelno, svakako, jer ukidanje čovjeka i ukidanje realnosti je nezaustavljivi sve-proces informaciono – komunikacionih ideologija, u okviru koje nezaustavljivo nadire vještačka inteligencija. A mi o analognom dobu pisanja rukom, koje sve više postaje prevaziđeno srednjovjekovlje, poraženo od digitalnih alata,  poput – interaktivnih tabli, pametnih telefona, društvenih mreža, elektronskog potpisa, e – učionice, učenja na daljinu…

Iskustvo zbori da odsustvo pisanja rukom slabi šire opažaje koji, u koordinaciji  više procesa i vještina, svjedoče o identitetskom izrazu čovjekovog izvornog bića. Naučno tumačenje otkriće psihološke tragove ličnosti posredovane rukopisom, ne manje putem njega se u ranoj fazi uzrasta prepoznaju i oblici umjetničkog talenta ili neke druge predodređenosti. Uostalom, grafologija pretpostavlja da između rukopisa i karaktera postoji pravilan psihofizički odnos, otkrivajući u ovoj korelaciji osobine ličnosti. Pa onda, pored grafologije i njenog vještačenja, i još mnogo drugog proishodi iz rukopisnih linija i simbola, koje jesu i znače čovjekov  identitet.

Slutimo da će u nekom dolazećem vremenu, ipak i uprkos svemu, neki novi  arheolozi tumačiti našu civilizaciju po rukopotpisanim spisima, na koje nijesu  mogli uticati razni softverski sistemi.

Ne manje, kao da gledamo kako kapitalizam ništa ne prepušta slučaju, pa će kraj rukopisa iskoristiti novom biznis prilikom, otvaranjem raznih kreativnih radionica i školica za obučavanje pisanja rukom i učenja krasopisa, licemjerno slaveći jeftinim marketingom povratak već ukinutog čovjeka svom izvornom biću. A u međuvremenu, isti taj obrazovno – korporativno – menadžerski duh kapitalizma ni riječ da prozbori o ukidanju tog izvornog čovjeka, kog će opet u nekoj novoj biznis bizariji pothraniti u formi digital muzejskog eksponata, govoreći hibridnoj homo mašini kako je izgledao njegov daleki predak, koji je,  između ostalog, gle čuda, ruko – pisao olovkom, gradeći njome duhovno materijalni svijet.

Konačno, savremenici smo fenomenologije vremena u kome se čovjek ukida upravo zbog čovjeka i “brige” o njemu. Poslovični sumnjičavci neka se preispitaju u kojoj socijalno – duhovno – ontološkoj sferi ( još ) egzistiraju  na vrijednostima, načelima, principima i sadržajima izvornog čovjeka. I to što je (pre) ostalo od njega, neće jos dugo. Zavodljivim moćima mašine, hibrida, virtuelne parastvarnosti, algoritama, čipa i nadzora kompjutercentričnog svijeta čovjek, ispada dobrovoljno, potpisuje svoje ukidanje. Više je nebitno da li je to rukom ili ne. Svjedočiće o tome neke buduće knjige i u njima rijetki ostaci posveta potpisanih rukom, kao neki novi nostalgični mirisi kako mastila  tako i jednog nepovratno proslog vremena u kome je rukopis nadrastao svoju osnovnu tehničku funkciju.

Tek, od rukopisa do klikopisa, stali su vjekovi, kulture i na njima socio- fenomenološka civilizacijska raskršća.