Božidar Proročić: Radovan Radonjić kontinuitet posvećenosti Crnoj Gori

Piše: Božidar Proročić, književnik i publicista

Radovan Radonjić pripada onim izdanica Crnogorskih intelektulaca, koji su sa područja stare Crne Gore, i njegovih rodnih Njeguša vinuli sebe visoko na intelektulanu i političku scenu. Njegov besprekoran intelektualni ali i politički angažman, dali su lični pečat Crnoj Gori. I danas kada je prešao osmu deceniju života sa istim žarom, svojom autentičnom retorikom, objavljuje knjige, drži predavanja, učestvuje u debatama, i sagledavanju društvene i političke scene i procese u Crnoj Gori ali i u okruženju.

Radovan Radonjić je rođen 13. XII 1936. godine na Njegušima, Crna Gora. Završio Višu pedagošku školu i Fakultet političkih nauka. Magistrirao (1969) i doktorirao (1973), na Fakultetu političkih nauka u Beogradu. Obavljao je dužnost profesora univerziteta, redovni član Dukljanske akademije nauka i umjetnosti i profesor na Fakultetu za državne i evropske studije (dodiplomske i postdiplomske studije). Bio je dekan Pravnog fakulteta za sociološke nauke i rukovodilac postdiplomskih studija na Pravnom fakultetu u Podgorici, profesor na Muzičkoj akademiji, Fakultetu dramskih umjetnosti i Fakultetu likovnih umjetnosti, Fakultetu političkih nauka, Centru za međunarodne studije Univerziteta Crne Gore i Univerzitetu ,,Mediteran. ” Njegov intelektualni rad je prepoznat i visoko cijenjen kako kod nas tako i van granica Crne Gore posebno je istraživao i proučavao: Politički odnosi u Evropi (posebno u evropskom radničkom pokretu), Pravna i politička misao, Sociologiju prava, Crnogorska istoriografija, Retorika. Poseban osvrt dao je na pitanja vezana za Crnogorsku pravoslavnu crkvu ali i istoriografiju Radonjići- Petrovići kroz prizmu složenih društveno političkih odnosa Guvernadurstva u Crnoj Gori.

Samostalno je objavio više od šesdesetak knjiga (od kojih su pet univerzitetski udžbenici) i nekoliko stotina stručnih i naučnih radova (više od 50 prevedeno je na svjetske jezike – engleski, francuski, ruski, italijanski, japanski, njemački, kineski). Nučni radnik, pedagog, saradnik u brojnim domaćim i inostranim časopisima, i publikacijama. Za svoj doprinos izuzetnu etičnost i posvećenost dobitnik je i nosioc najvećih priznanja u Crnoj Gori. Njegove knjige predstavljaju bogatu istoriografiju, za pročavanje savremene istorije Crne Gore u i svim procesima koji su se odvijali u njoj od završetka Drugog svjetskog rata pa do danas. ). Poznatije knjige: Sukob KPJ sa Kominformom (Zagreb, 1975, II izdanje 1976, III izdanje 1979); Putevi socijalizma (Beograd, 1976); Konflikti i KPJ me Kominform (Pristhine, 1976); Jugoslovenski komunisti i Kominform (Beograd, 1980); O nacionalnom pitanju (Titograd, 1980); Ogledi o marksizmu (Titograd, 1980); Borba SKJ za nove odnose u radničkom pokretu (Beograd, 1984); Izgubljena orijentacija (Beograd, 1985); Politički eseji (Titograd, 1986); Neostaljinizam (Novi Sad, 1988); Ostrovi i kamenolomi (Skoplje, 1989); Političke i pravne teorije (Cetinje, 1992, II izdanje 1996, III izdanje 2002); Aporije socijalizma (Podgorica, 1996); Tranzicije (Podgorica, 1998), Govorništvo (Podgorica, 1999); Antologija znamenitih govora (Podgorica, 1999); Crnogorska enigma (Podgorica, 2002); Pravno govorništvo (Zagreb, 2004), Demokratija (Podgorica, 2004, II izdanje 2008, III izdanje 2011); Pravna retorika.

Radovan Radonjić političar, ideolog, retoričar, profesor, akademik flagrantni nosioc Crnogorske društvene i političke misli. Svoj posvečeni i istrajni put intelektualca, započeo je proučavajuči i pišući o socijalnim društvenim i političkim prilikama KPJ odnosima, sukobima, nacionalnom pitanju, politički eseji su neizostavni dio njegovih zapažanja. Nije bilo lako u vremenu komunizma imati oštru riječ niti tako jasnu političku misao koja se često kosila sa pogledima (tadašnje politike). Radovan Radonjić je o enigmama Crnogorskog društva u domenu pravne i političke teorije ispisao najljepše stranice. Demokratija, retorika, govorništvo, politička misao, doktrine su samo dio iz njegovog bogatog i jasno definisanog stvaralačkog opusa. Nikada nije posusatao, niti odustao od svojih stavova i pravca imajući duboko razumijevanje za politiku kao (našu) Crnogorsku sudbinu. Na nekadašnjim EX-YU prostorima rijekti su bili političari njegovog formata, uglavnom se složenost i jasna definisanost svojih ličnih principa i stavova često sukobljavala sa ,,novim pravcima” u ideologiji nepogrješivosti. Imajuči veliku komunikacijske vještine i lidera i ideologa Radovan Radonjić je početkom devedesetih jasno stao u odbrani, jačanju i formiranju jasne indipendističke politike koja je bila neophodna na putu ka obnavljanju svete Crnogorske državnosti ali i ka pitanju definisanja Crnogorske pravoslavne crkve i jezika kao nosioca identitetskog pitanja.

Akademik Radovan Radonjić ističe svoj lični (etos) kao govornik-retoričar koji je demostrirao jak moralni karakter, političku mudrost, razumijevanje. Radovan Radonjić pokazuje svojim nespornim autoritetom govornika-retoričara duboko poznavanje materijije ali i visoki stepen povjerenja i sigurnosti sa kojom određenu tematiku  izlaže. Tako snažan način predstavljanja daje jak efekat i veliku naklonost slušalaca prema njemu. Radovan Radonjić snagom jakih argumenata iznosi tvrdnje pred publikom, auditorijem, ili političkim oponentima, potkrepljujući ih podacima istorijskim izvorima, parametrima te prlikom prezentacije sopstvenu retoriku čini vjerodostojnom (jačom) i nadasve bližoj široj publici. Radovan Radonjić je kroz svoja predavanja, debate, okrugle stolove, poelmike  promjenom komunikacijske paradigme, dopire do najšire javnosti zbog svoje razumljivosti i jednostavnosti izgovorenih stavova ali i visokog stepena političke kulture, koja često nije svojstvena Balkanskom mentalitetu. Izuzetna dikcija Radovana Radonjića, njegov prijatan glas čine ga savršenim kako za razumijevanje tako i za inplementaciju strateškog manervisanja na Crnogorskoj intelektualnoj a često i (političkoj) sceni. Ne postoji tema rasprave iz koje Radovan Radonjić svojjim vještinama izaći kao pobjednik na često surovim Crnogorskim raskršćima.

Radovan Radonjić kao intelektualac je jasno iskristalisao sebe, svoj višedecenijski rad. Njegov doprinos savremenom Crnogrskom društvu je velik. On je stvaralac vanvremenski koji se manifestuje aristokratskim duhom (Aristotelove provijencije). Pomjerivši granice naučnih (intelektulanih) granica. Antonin Sertillanges fransuski filozof jednom je u svojim razmišljanjima je zapisao da je intelektulacima ,,umni rad životno zvanje. ” Temeljne istine Radovana Radonjića koje se nalaze u njegovom značajnom stvaralačkom opusu, čine ga svjedokom duha, istine, i vremena u kome je njegova živa i još uvjek jaka akademska (intelektulana) riječ sombol one hrabre Crne Gore koja se kroz svoju složenu istoriju suočavala sa svim izazovima. Upravo zbog svoje harizmatičnosti i naučnih djela intelektualci poput Radovana Radonjića čine onu pravu esenciju Crnogorske identitetske, kulturološke, istorijske i društvene stvarnosti. Glas Radovana Radonjića je glas razuma, glas istorije, glas kritike i razuma još od Aristotela, Ovidija, Cicerona, Seneke, Spinoze, Dostojevskog, Složenjicina, Saharova, Đilasa itd. Vrijeme koje neumitno teče svrstava Radovana Radonjića u sam vrh poslednjih živih (velikih) akademika i intelektulaca koje ćemo uvjek izučavati i čije ćemo knjige, studije, radove koristiti u najširem političkom, intelektualnom i identitekskom smislu.