Kapitulacija Italije 9. septembra 1943. godine je donijela bitne promjene u cjelokupnom rasporedu i odnosu snaga zaraćenih strana učesnika II svjetskog rata.
Nova Italijanska Vlada je prihvatila saradnju sa saveznicima, čime su se suprostavili Njemcima, a javio se i problem odnosa sa četnicima i drugim kolaboracionalistima, dotadašnjim pomagačima.
Samo manji dio italijanskih vojnika i oficira, antifašistički raspoloženih se priključio partizanima.
U Grblju je na dosta specifičan način došlo do okupljanja partizanskih boraca i formiranja posebnog Grbaljskog bataljona. Na glas o kapitulaciji Italije po selima su počele da sakupljaju grupe aktivista NOP-a, naoružani i sa partizanskim obilježjima.
U Pobrđu se 10. septembra 1943. godine okuplja znatan broj boraca iz nekoliko susjednih sela.
Tu se formira Grbaljski bataljon. Borci su razvrstani u tri čete. Za komandanta bataljona određen je Đuro L. Tičić, a za njegovog zamjenika Jovo M. Bajković, komesar bataljona bio je Stevo Jovanović, a zamjenik Vojo Brinić. Bataljon je imao oko 250 vojnika.
Bataljon je vatreno krstenje imao prema Lepetanima protiv Njemaca pristiglih iz Dubrovnika. Pored Grbaljskog bataljona Njemce su napadali i Tivatski bataljon i jedana kombinovana italijanska jedinica.
Borba je trajala čitav dan. Predveče je Grbaljski bataljon uspio da slomi otpor Njemaca poslije čega je zauzeto čitavo naselje. Dok je trajala borba u Lepetanama Njemci su nastupali od Cetinja prema Kotoru. Zaposjeli su Vrmac, Trojicu, fabriku sapuna, bolnicu i još neke prilaze gradu. U oštrom napadu 15. septembra savladani su Njemci na Trojici i Vrmcu i na nekim položajima u Škaljarima.
Poslije ovladavanja Trojicom i Vrmcem, sastav Grbaljskog bataljona nastavio je sa borbenim angažovanjem tokom čitavog 15. septembra.
Prva četa Grbaljskog bataljona bila je upućena da na Goraždi i Pipoljevcu zaustavi nastupanje Njemaca od Njeguša i Lovćena prema Mircu. Došlo je do vrlo oštre borbe na bliskom odstojanju. Poslije odbijanja nekoliko juriša uz dosta gubitaka, četa se povukla niz Goraždu prema Grbaljskom polju. U toj borbi su poginuli: Ivo Bajković, Stevo Damjanović, Milo Damjanović, Marko Maslovar, Pero Strahinja, Stanko Milojko i Lazo Pejović.
Poginuo je i Ilija Počanić borac iz Kavačke čete i dva italijana.
U toku trodnevnih borbi protiv okupatorskih snaga na području istočne Boke, Grbaljski bataljon imao vidnog udjela. Njemci su imali ozbiljne gubitke. Ali nedovoljno iskustvo boračkog i komadnog kadra i dosta improvizacija u organizovanju uticali su da efekti ne budu još veći. No, obzira na sve, bilo je to jedno od najuspješnijih borbenih dejstava koje su tih dana izvele novoformirane partizanske jedinice na čitavom području Crne Gore i Boke .
Jos jednom hvala i slava poginulim borcima Grbaljskog bataljona i svim ucesnicima NOB, napisao je u svom sjećanju na ove događaje Jovo M.Bećir, predsjednik UBNOR-a i Antifašista Kotora.
PRAVILA KOMENTARISANJA
Komentari se objavljuju na portalu Skala radija. Odgovorni za sadržaj su isključivo autori napisanih komentara.
U komentarima je zabranjeno koristiti uvredljive riječi, psovke i klevete. Neće se objavit komentar koji sadrži ove elemente kao ni tekst komentara koji sadrži govor mržnje. Ukoliko se dogodi propust pa tekst bude objavljen, moderator je dužan da ga odmah ukloni čim ga primijeti ili mu neko skrene pažnju na sadržaj. Neprimjeren sadržaj će biti uklonjen a autor može biti prijavljen nadležnim organima.
Za eventualne primjedbe i sugestije mejl je [email protected].