Podgrijavanje nade o srpskom moru je opomena Crnoj Gori

Sve dok u Srbiji živi pretenzija prema Crnoj Gori, sve dok se podgrijavaju nade da će jednoga dana “osloboditi” “srpsko” more, dok se bude odbacivala crnogorska državnost i osporavala suverenost iz Srbije će se glorifikovati Podgorička skupština kao poželjni model i istorijski uzor u odnosima prema Crnoj Gori”, ocjenjuje u razgovoru za Vikend novine srpski istoričar mlađe generacije Milivoj Bešlin.

Bešlin, čije izjave često znaju da izazovu buru na sprskoj političkoj sceni, što se desilo i nedavno nakon izjave da će nakon Kosova na red doći vojvođansko pitanje, kaže da će Srbija jednog dana morati ozbiljno da analizira što je “jabuka razdora” u odnosima sa Crnom Gorom.

Naglašava da Crna Gora mora da brani svoj građanski i antifašistički karakter i da uprkos negativnim trendovima iz Evrope i posebno regiona, istrajava na dosadašnjem kursu.

“Problem je što se istorijski događaji u atmosferi politizovane i ideologizovane istoriografije posmatraju iz savremene perspektive. Istoričari postaju propagandisti, ne trude se da razumiju pojave i procese u prošlosti, već se identifikuju sa akterima zbivanja. To je vrlo loše jer se istorijska nauka tako srozava na nivo paškvile i propagande, dovodi sebe u ulogu sluškinje nacionalističke ideologije kao vladajuće u državi. Ali, društvo u Srbiji je toliko devastirano, ne vidim zbog čega bi istoriografija bila bolja od njega. Najzad, naopakim interpretacijama prošlosti, nacionalisti u Srbiji pravdaju neke svoje savremene pretenzije prema Crnoj Gori”, smatra on.

Prema njegovim riječima sve dok u Srbiji živi pretenzija prema Crnoj Gori, sve dok se podgrijavaju nade da će jednoga dana “osloboditi” “srpsko” more, sve dok se bude odbacivala crnogorska državnost i osporavala suverenost iz Srbije će se slaviti i glorifikovati Podgorička skupština kao poželjni model i istorijski uzor u odnosima prema Crnoj Gori.

“Riječju, velikosrpska Srbija slavi i slaviće Podgoričku skupštinu kao uzor i priželjkivaće da se u nekoj novoj formi ona ponovi, dok će neka demokratska Srbija, koja je sada u dubokoj ilegali, morati kritički da preispita tu “jabuku razdora” u odnosima sa Crnom Gorom”, kazao je on.

Odgovarajući na pitanje koje pouke treba da izvuče Crna Gora upravo na osnovu događaja iz 1918. godine Bešlin smatra da bi Crna Gora bi morala da izvuče pouku o tome kako je bilo moguće da bukvalno preko noći od međunarodno priznate države sa institucijama monarha, vlade, skupštine, crkve, zakona itd. ostane bez svega toga i bude svedena na provinciju svoga dojučerašnjeg susjeda.

“Ništa to nije išlo bez učešća same Crne Gore. Većinski njena politička elita, do tada najbliži ljudi kralja Nikole, izjasnili su se za nestanak vlastite države i to bezuslovnim “utapanjem” u drugu državu. To je stvarno rijedak primjer. Ali 1918. u Crnoj Gori je rezultat višedecenijske ideološke pripreme koju je vršio sam kralj Nikola. Crna Gora je prvo izgubila identitet kao rezultat vladalačkih i političkih pretenzija njenog kralja na svesrpski prijesto, da bi poslije gubitka identiteta ostala i bez državnog okvira. Okvir bez sadržine teško opstaje. To je pouka i danas. Identitetski u Crnoj Gori se i danas luta. Ne vidim bilo kakvu osmišljenu državnu strategiju. Ali vidim vrlo sistematičnu, koncentrisanu i fokusiranu antidržavnu strategiju oko različitih punktova srpskog nacionalizma u Crnoj Gori, čija je krovna ideološko-politička organizacija pod predvodništvom srpskog mitropolita Radovića. Državu ne čine samo fantastične marine za jahte i novi putevi. Država mora da ima identitetski kohezioni faktor koji je drži kao zajednicu na okup”, naglasio je on.

Dio političkih predstavnika Srba u Crnoj Gori već počinje priču o popisu koji je 2021. godine. Na pitanje da li je to možda novi plan izazivanja tenzija Bešlin odgovara da je popis daleko, posebno u situaciji kad se iz vrha vlade najavljuje neka “kohezija u pravoslavnom biću” Crne Gore.

“Silno bih volio da znam šta se iza toga krije, ali se pribojavam da je priča o pravoslavnoj koheziji na samo pola koraka od nacionalne kohezije u Crnoj Gori. A podsjetiću Vas, kada se Crna Gora nacionalno homogenizuje, ona se, kako je to govorio Boro Krivokapić, može samo homogenizovati na platformi srpskog nacionalizma, kao što je bio slučaj u vrijeme AB revolucije. Građanskoj i sekularnoj Crnoj Gori nisu potrebne pravoslavne ili bilo kakve druge kohezije, već pluralnost i jedinstvo različitosti na modernim i prozapadnim, sekularnim, osnovama”, dodao je on.

Vikend novine  – cdm