„Pijani brod“ ili „Ko to tamo peva“

Piše: Sreten VUJOVIĆ

Potonjih dana, sve češće me opsijeda Remboov „Pijani brod“ a nekako, gotovo spontano, ređaju se slike  filma „Ko to tamo peva“, uz neizbježnu asocijaciju na haotično vrijeme prije Drugog svjetskog rata (bombardovanje Beograda), njegove posljedice, do dana današnjega, potenčenoga klerofašizma, u vezi sa haotičnošću osamdesetih odnosno devedesetih godina, ponovnog bombardovanja, ovaj put da bi se zaustavio genocidni velikosrpski fašizam, do današnjih dana u kojima imamo obije alegorijske slike, u crnogorskom, ali i drugim društvima pod uticajem tzv. ruskog odnosno srpskog sveta, počev od velike, pa sve do projektovane Male Ukrajine, odnosno Crne Gore! I danas, kada je Crna Gora u pitanju, na očigled cijelog svijeta, kome su, makar donekle, poznate balkanske prilike, prisustvujemo genocidno-kulturocidnoj aktivnosti ksenofobnog velikosrpskog šovinizma, pri čemu, u izmrcvarenom crnogorskom društvu, imamo mali broj dosljednih, ali upornih „Spartanaca“, onih kojima je neoskrnavljeni Lovćen „Crnogorski Olimp“! Ipak, u porukama spomenuta dva djela postoji bitna razlika!

Remboov (Arthur Rimbaud 1854-1891) „Pijani brod“ (Le Bateau ivre) je mnogo manje haotičan od junaka Šijanovog (scenario Dušan Kovačević) filma „Ko to tamo peva“, jer u ovoj poemi se lirski subjekat otiskuje na more, bez kormilara bez kompasa i ta avantura predstavlja lični izbor, personalizovana je, pa cijena apsolutne lične slobode biva uništenje. U pomenutom kultnom filmu autobus je zapravo mjesto u đe različite društvene klase i mentaliteti predstavljaju sudbinu naroda, koji prekasno shvata pogubnost vlastitih zabluda, i u kome naizgled beznačajne, sitne razmirice bivaju simbolična slika uvoda u veliku istorijsku tragediju, koja još traje, bez izgleda da bi u dogledno vrijeme mogla biti okončana.

Ukratko: „Pijani brod“ jeste slika pojedinca izgubljenog u haotičnom svijetu bez „kormilara“, dok film „Ko to tamo peva“ slika društvo izgubljeno u sebi sa, ko zna kojim po redu, domanovićevskim slijepim kormiularom, počev od Ilije Garašanina pa na dalje, koji ga vodi sve dublje i dalje u vlastitu ksenofobno, paranoidno mitomansku  samoizolaciju i propast epskih razmjera!

I da zaključim! Crnogorsko društvo je slika i jednog i drugog, s tim što smo mi društvo izgubljeno u sebi, po volji jednog čovjeka (slijepog kormilara iz suśedne države), koji nije dio poeme, a još manje poeta-buntovnik koji sanja o slobodi i avanturi! On sanja o asimilacijskom porobljavanju cijelih naroda gurajući i njih i vlastiti narod u fantazmagoričnu, fiktivnu stvarnost, kolektivne lobotomije!