Moskva – Petuški, opet

Piše: Miodrag Vlahović

Da to odmah razjasnimo: obustavio sam twitter dopisivanje sa ambasadom Ruske Federacije u Crnoj Gori.

Stvar je dramatično besmislena i degutantno isprazna. Niti mogu uvjeriti ruske diplomate koje je zapalo da službuju u Crnoj Gori da cijeli svijet vidi i zna što se dešava u Ukrajini, niti oni mogu proizvesti bilo kakav pozitivni efekt zvaničnim propagandističkim objavama i montažama. Jasno je – i da shvataju i da su saglasni sa onima koji govore istinu o agresiji Ruske Federacije i teškim ratnim i zločinima protiv humanosti koje je ona donijela – ne postoji način da to iskažu, bar ne javno. To jest – drukčije ne mogu – ako žele da ostanu u službi.

Pod majušnom pretpostavkom da uopšte dovode u pitanje Operaciju Z i zločine koje ona proizvodi u “bratskoj” susjednoj zemlji.

Rijetke su, izuzetno rijetke, diplomate koje su spremne da se distanciraju od politike sopstvenog ministarstva i države kojoj to ministarstvo pripada. Crna Gora, srećom, ima i takvih primjera. U vremenu agresije na Dubrovnik, kada je Crna Gora bila u poziciji dobrovoljnog taoca politike koju se personalizovao Slobodan Milošević, jugoslovenske/crnogorske diplomate Milan Begović, Željko Perović, Nebojša Kaluđerović i Zoran Đurišić su učinili baš to – javnim pismom su se distancirali od politike države koja se u mukama raspadala.

Ogromna većina iz toga doba, ne samo u državnoj upravi, već u svim segmentima i stratama društva su besmisleni i zločinački rat gorljivo i bespogovorno podržavali, sa posebnom ostrašćenošću prema svima koji bi se drznuli da makar pitraju, a ne još i da se usprotive ratnoj propagandi i tragediji i zločinima.

Ono što je tada bilo posebno mučno  – a što je, kao što vidimo, preživjelo i te jugoslovenske ratove – bile su dvije međusobno isključujuće tvrdnje. Prva: “Jugoslavija je (bila) tamnica srpskog naroda”. I druga: “Srbija, koja nije u ratu, brani Jugoslaviju”!

To je, valjda, bilo smišljeno da obezbijedi podršku revanšističkih nacionalista, ali i onu koja je dolazila od ideologizovanih “nostalgičara”. Svako je mogao da uzme mentalnu i moralnu anesteziju po izboru. Cvijeće za tenkove koji idu na Vukovar i vjerovanje da su tragedija opkoljenog Sarajeva i pakao Srebrenice samo vješto režirane izmišljotine isporučeni su u paketu.

Zato – moramo biti iskreni – sa prezirom i gađenjem danas gledamo i slušamo kako se kremaljska propaganda trudi da sopstvenim podanicima, ali i čitavom svijetu, objasni kako je klanica i razaranje po Ukrajini samo zapadnjačka režija. Da je sve lažno, izmanipulisano i namješteno!

Uostalom (a i to sam dobijao od ruskih diplomata) dugačak je spisak američkih i britanskih, recimo, intervencija po cijelom svijetu. Pa to onda opravdava magnum crimen u Ukrajini?!

Trideset godina kasnije, posebno za nas sa prostora bivše Jugoslavije, takva su obrazloženja i izgovori sa strane zvanične Moskve pouzdani znak da istina i pravda nisu sa ruskom armadom, već sa herojima Ukrajine.

Rusija – tj, da joj nađemo bar taj izgovor i preciznije ime – zvanična Moskva je otpočela neizazvanu agresiju ambivalentnim i kontradiktornim tvrdnjama koje kao da su izašle iz propagandističke mašinerije kojoj je, iz Beograda, svih ovih godina, izložena Crna Gora.

Stvari su, u svojoj suštini, identične. “Dobronamjerne” teze o “najbližoj braći” i “bratskim državama” idu uz agresivnu propagandu da Ukrajinci/Crnogorci zapravo ne postoje, jer su “izmišljene nacije”, a da su Ukrajina/Crna Gora lažne države. Ruski narod u Ukrajini “pati pod nacistima”, dok su Srbi, po tvrdnjama zvaničnika srpske države u “vrlo teškom položaju u Crnoj Gori”, tj. žive pod uslovima baš kao što su bili oni u ustaškoj NDH, po rijećima vrhovnih svještenika Crkve Srbije.

Zato je, iz skromne crnogorske perspektive, ruska zvanična propaganda o Ukrajini i Ukrajincima i, sljedstveno tome, o ratu u Ukrajini, na ukrajinskoj teritoriji, kristalno lažna i potpuno providna u svojoj zločinačkoj namjeri.

Nema te diplomatske vještine koja će opravdati leševe po ulicama i po jamama ukrajinskih gradova i sela. Kao što su uzaludne tvrdnje ruskog MID da je sve to režija, “baš kao i Srebrenica”!

Prije trideset godina, kada su počeli sukobi na prostorima bivše Jugoslavije, u pokušaju da objasnim sebi i drugima o kakvom se fenomenu tu radi, kada su cijela državna mašinerija, medijske i bezbjednosne službe, kulturne i naučne institucije i rećimski/“zvanični” intelektualci upregnuti u stvaranje i odbranu laži i opravdavanje i racionalizaciju zločina, sjetio sam se sjajne novele velikog (počivšeg) ruskog pisca Venedikta Jerofejeva.

Tada sam, za tadašnji “Monitor”, napisao tekst sa naslovom te čudne priče u kojoj glavni junak, u teškim alkoholnim isparenjima, putuje vozom na relaciji “Moskva-Petuški”. Putnici razgovoraju, a i glavni junak sam sa sobom, o svemu i svačemu – od egzistencijalno-filozofskih problema do potpuno besmislenih, a tako simboličnih pitanja (i tada, i danas!) tipa “Što mislite, đe nas (Ruse, naravno), više mrze – sa ove ili sa one strane Pirineja? Jer, “nesporno”  je – Srbe/Ruse “svi mrze”!

Slika, dakle, društva koje je u istorijskoj smutnji i magli, koje ne vidi dobro i ne razumije ni svijet u kojem živi, niti soptvenu poziciju i interese u njemu.

Tada mi se to učinilo prikladnom metaforom za dezorijentisani i anti-istorijski velikodržavni srpski nacionalizam. Trideset godina kasnije – to je, po svemu što se dešava, slika ruskog društva pod Putinom. Kojeg, naravno, iz Srbije i dalje vjerno prate srpski nacionalisti i šovinisiti svih boja i nijansi.

Proizvodi tog svjetonazora su patnja, razaranja i teški zločini. Prvo prema drugima, pa onda prema svojima, To je – davno je rečeno – usud svakog nacionalizma.

A stvar je, u priči, zapravo još gora. Pijani glavni junak iz voza “Moskva-Petuški” na kraju haotičnog putovanja shvata da je sve vrijeme putovao – u pogrešnom pravcu! Tragedija i besmisao, ruku pod ruku.

I trideset godina kasnije – i dalje, i opet.

gradski.me