Miroslav Ćosović: Jovan Cvijić 1906. objašnjava da je Srpska crkva instrument za posrbljavanje

Londonski Independenta je 17. X 2020. u članku “Unholy alliance: How Moscow turned to priests and bikers to topple Montenegro’s rulers after failing with guns” naveo da je Srpska crkva u Crnoj Gori instrument moći centara van Crne Gore. Pisanje Independenta prenio je 19. X  portal Antena M u članku “The Independent: Rusija u Crnoj Gori uspješno isprobala omiljeni instrument „meke moći“-crkvu”.

Imamo skoro jedinstvenu situaciju u pravoslavlju da smo država u kojoj dominantna pravoslavna crkva ima śedište u državi što predstavlja kršenje kanona Pravoslavne crkve, koji su donešeni prije mnogo vjekova. Prema odredbama Halkidonskog Vaseljenskog sabora iz 451. godine i Trulskog Vaseljenskog sabora iz 691. godine čim se osnuje nova država ona treba da ima svoju samostalnu crkvenu organizaciju. Tako npr znamo da su Kiprani u širem smislu dio grčke nacije, ali Kipar je država i Kipar ima svoju autokefalnu crkvu. Autokefalne crkve imaju i Poljaci i Česi i Slovaci iako su pravoslavci u tim zemljama izrazita manjina.

Apsolutno najvažniji zadatak Srpske crkve u Crnoj Gori je etnocid, tj posrbljavanje Crnogoraca i za tu svrhu formiran je jedan bataljon popova, monaha i monahinja koji svakodnevno šire lažibajke o identitetu Crnogoraca i šire netrpeljivost prema crnogorskoj državi.

Londonski Independent nije prvi koji je označio Srpsku crkvu kao tuđi instrument.

Slavko Perović, vođa Liberalnog saveza Crne Gore iz devedesetih godina prošlog vijeka, je na TV Crne Gore 12. II 1999. rekao da je “Srpska crkva instrument za posrbljavanje Crnogoraca.”

Predśednik Crne Gore Milo Đukanović je dva puta ove godine, u junu (“Đukanović: SPC je instrument u rukama velikosrpskog nacionalizma”, 25. VI 2020) i u septembru (“SPC instrument srpskog nacionalizma”, RTCG, 25. IX 2020) označio Srpsku crkvu kao instrument projekta Velika Srbija. Zbog ove cijele i 100%-tne istine srpski šovinisti su ipak kritikovali Đukanovića.

I još su neki Crnogorci označavali SPC kao instrument Velike Srbije, instrument za posrbljavanje Crnogoraca.

Istražujući istoriju uvjerio sam se da je istinita izreka “istorija se ponavlja”, ne uvijek na istovjetan način, ali se svakako istorijski događaji i pojave ponavljaju u nešto izmijenjenim oblicima. To nam pokazuju i riječi Jovana Cvijića koje je on zapisao početkom 20. vijeka.

Jovan Cvijić je ikona srpske nauke, uživao je ogromno poštovanje u srpstvu i dok je bio živ i danas. Utemeljivač srpske geografije i antropogeografije, osnivač Srpskog geografskog društva, predsednik Srpske kraljevske akademije (sada Srpska akademija nauka i umetnosti), profesor i rektor Beogradskog univerziteta, počasni doktor Univerziteta Sorbone i Karlovog univerziteta u Pragu.

U radu “Makedonski Sloveni, promatranja o etnografiji makedonskih Slovena” (izdanje knjižare Gece Kona, Beograd 1906), Cvijić je pisao o stanju u Makedoniji koja je bila pod turskom upravom, a za uvođenje Makedonije u svoje nacije, borili su se Bugari i Srbi.

Cvijić je između ostaloga, ovako pisao:

“Kod makedonskih Slovena nema dakle endogene narodne svesti, ali ima bugarskog i srpskog narodnog osećanja, koje je mahom importirano, nametnuto, propagandom stvoreno. Istina, ovaj proces treba tako shvatiti, da je bilo pogodaba da bugarska i srpska narodna svest uhvate korena. Takve su pogodbe jednakost vere i verske kulture, srodnost jezika, istorijske veze, privlačna moć balkanskih država na potištene Makedonske Slovene. Bugarska propaganda je starija, bolje organizovana, dalje Bugari imaju u Makedoniji svoju crkvu, egzarhat, s više vladika, s mnogobrojnim sveštenstvom. Egzarhat ima prava da otvara bugarske škole i da stvara bugarske opštine, a u opštinama je usredsređen gotovo ceo javan život turskih hrišćana. U Makedoniji se ničim ne može stvoriti nacionalna partija kao verom, koja isključivo pripada jednom narodu i identifikuje se s narodnošću; uticajem nacionalističke škole to se osećanje učvršćuje i postaje dublje. Egzarhat, Bugarska crkva, smatra se kao slovenska i kao suprotnost grčkoj crkvi, patrijarhatu. Zbog crkve su Bugari zadobili za svoju partiju veliki broj makedonskih Slovena, pomoću patrijaršije su Grci i tamo stvorili svoju struju i narodnost, gde nikako nema etničkih Grka. Srbi nemaju svoje samostalne crkve i svih onih efikasnih načina propagandnskog rada, kojima crkva raspolaže. U Turskoj je vera identifikovana sa narodnošću, i samo oni narodi, koji imaju svoju crkvu, mogu se zvanično nazivati svojim narodnim imenom. Zvanično, Srbi dakle nemaju prava u Makedoniji ni na svoje narodno ime; ono se u posljednjim godinama samo tolerira. Osim toga je srpska propaganda mlada, te nije dovoljno poznala prilike i konsolidovala načine rada. Zbog pomenutih, mnogo povoljnijih pogodaba, bugarska je propaganda dala mnogo znatnije rezultate no srpska. Naročito je stvorena buarska makedonska inteligencija, i među Slovenima svih makedonskih varoši bugarska partija ima većine, mahom znatne većine. Ali zbog oskudice endogene narodne svesti, ti rezultati propagande nisu stalni, daju se promeniti radom srpske propagande, kao što su se u mnogim varošima i menjali. Dalje, kad bi Makedonija dobila srpsku državnu organizaciju, te bi varoši brzo postale srpske, onako isto kao što su za 20-30 posljednjih godina postale bugarskim, zbog bugarske crkve i propagandnskog rada.”

Ljutnja na Đukanovića i druge Crnogorce koji govore da je SPC instrument za posrbljavanje, je neopravdana, jer je voljeni srpski naučnik Cvijić, još 1906. godine znao i napisao da je Srpske crkva instrument za posrbljavanje. Nihil novi sub sole.