KEMAL MUSIĆ-ŽIVOT ISTKAN NITIMA KULTURE I KNJIŽEVNOSTI

Piše: Božidar Proročić, književnik i publicista

Kemal Musić, predstavlja jednog od najznačajnjih kulturologa i pisaca na prostorima Zapadnog Balkana. Njegov odnos prema kulturi i ljepoti pisane riječi čini ga posebnim. Mnoge naučno-kulturološke i društveno-sociološke aktivnosti Musića kao neumornog neimara ga izdvajajaju i usmjerene na otkrivanju i potvrđivanju kulture sopstvenog ali i identiteta drugih nacionalnih zajednica koje su imale istu, sličnu ili drugačiju tradiciju, koje su koristile određene, a često i  iste životne prostore. I svaka od tih zajednica (crnogorska, bošnjačka, albanska, srpska i druge) koje su živjele u različita vremena imaju svoje značajne odlike koje krase njih i epohu vremena u kojoj su živjele. Upravo zbog spleta ovih okolnosti Kemal Musić, je mudro kao pravi intelektualac i književnik  u okviru JU ,,Ratkovićeve večeri poezije ” pružio i pruža šansu vodeći se samo jednim kriterijumom a to je kvalitet onog što stvarate. Kroz različite segmente Kemala Musića (proza, osvrti, recenzije, White Field Jazz Festival, a posebno kroz ustanovu na čijem je čelu) otkrivamo da je to kulturolog posebne vrste: on umije  da konceptualizuje, da iskorači iz vremena i prostora, da razmatra različite apstraktne ideje ali iznad svega umije da afirmiše ne samo Bijelo Polje već i čitavu Crnu Goru koja je tako ,,mala” za sve njegove ideje i percepcije. Kemal Musić i danas sigurno plovi kroz kulturnu istoriju i u njoj pronalazi uporište i utočište za potvrdu određenog kulturološkog  pojma ili fenomena današnjice. Da li mu je lako na tom putu nije sigurno da nije. Ali ono što je jedini ekvivalent njegovom sveukupnom radu su rezultati a on ih ima i ne posustaje, i ne odustaje poput drevnih Helena i helenske kulture na kojoj počiva moderna i savremena Evropa. Upravo ta ogoromna energija i rad koji ulaže u JU ,,Ratkovićeve večeri poezije ” i grad Bijelo Polje je posebni prometejski put on  je obrazovan, tolerantan, dostojanstven i duhovit intelektualac koji se rukovodi zdravim razumom i pripada onim inetektualcima kakve je opisao Štefan Cvajg.

Kemal Musić vrlo predano prati kulturološke fenomene naših (Balkanskih) prostora. Retrospektiva njegovog rada je dosadašnji arhiv kulturološke dimenzije u malom i enciklopedija ljubitelja umjetnosti u širem smislu značenja to jest u velikom. Impresionirana misaonost, konciznost, jezgrovitost, jasnoća književnog  izraza i definisanje pitanja kulture kojim se bavi, kao i upornost i adekvatnost. Uspješnost svega ovoga manifestovala se i u izbjegavanju zamke jednostrane pozitivističke orijentacije (i dnevne politike) u kulturi našeg vremena,  jer je svoja shvatanja kulturnih i književnih  dimenzija zasnovao na dubokim misaonim refleksijama teorijsko-književnih struja. Po temeljnom radu, pedantnosti i brižljivom izrazu prepoznaju se njegove suptilne književne analize i zapažanja i odmjereni i uverljivi stavovi. Musićeva književna djela su oslobođena improvizacije, subjektivizma, te da se njegov stvaralački duh vidi i u idejama koje zastupa. Ako kažem da je vrstan književni teoretičar, prometejski orijentisan mislilac,(nisam pogriješio) kao kulturolog i književnik  je zadužio našu, pa pa i kulturnu scenu Zapadnog Balkana, zastupajući humanističke i emancipatorne visoke akademske stavove u naučnoj misli  ali i toplinu, srdačnost u komunikaciji sa svakim autorom. Kaže se da gradovi imaju kulturološki značaj kroz prizme njihovih kulturnih graditelja. I zato često gradove doživljavamo kroz njihove različite forme, fizičke osobine koje gradom dominiraju. Ne razmišljamo o ljudima o onima koji ga stvaraju, u njemu žive i koji ga čine takvim. Kemal Musić je sa JU ,,Ratkovićeve večeri poezije ” stvorio ime i instituciju koja na najljepši način afirmiše onu ljepšu stranu kulture u Crnoj Gori. Jedino je Kemal Musić uspio da vrati onu ravnotežu književne strasti, uma i mudrosti da se jedan takav, kulturološki i sociološki projekat kakve su ,,Ratkovićeve večeri poezije ” ostvari u Bijelom Polju, nakon godina koje nisu bile nimalo lake i nakon jednog perioda degradacije. Uz duboku ljubav prema svom zavičaju i domovini Kemal Musić je razvio čvrsto uvjerenje u smisao i važnost svoga (sveukupnog) rada, čime se, uz veliku istrajnost i upornost, mogao oduprijeti ,,marginalizovanju” svega onog što čini i grad Bijelo Polje i kulturu. Ta se dostojanstvenost  istinske ljubavi prema domovini i zavičaju te iskustva i pisana riječ mogla dublje naslutiti i osjetiti u mnogim razgovorima sa njim. Ako je Ćamil Sijarić proslavio svoj rodni  kraj sa ,,Bihorcima” onda je Kemal Musić sačuvao tu iskonku nit zavičajnih pisaca. Kao čovjek izuzetne širine, obrazovanja i intelektualne pronicljivosti, Musić umije dobro da prepozna sve ono što je novo i vrijedno u savremenoj književnosti . ,,Kultura je zbir svih vidova umjetnosti, ljubavi i misli koja, već vjekovima, omogućava čovjeku da se osjeća slobodnijim” zapisao je  – Andre Malro. Dok sam pisao esej o Musiću sjetio sam se drugog eseja sa kojim ću i završiti moje razmišljanje o ovom izuzetnom kulturologu i piscu. ,,Varvarstvo”, Mišel Anri (Michel Henry) naglašava prožimanje života i kulture: „Kultura označava samotransformaciju života, kretanje kojim se on neprekidno mijenja i preobražava, da bi se manifestovao, realizovao i rastao kroz najviše oblike ostvarenja. Kultura nije nešto što se ima, ona je život koji se živi. Kultura se ne svodi na objektivno znanje, odvojeno od sebe, od svog bića. To nije predmetna erudicija. Kultura se, u svim svojim oblicima, prepoznaje kroz unutrašnji potres i preobražaj čulnosti, osejćajnosti i inteligencije.

Kemal Musić, master kulturolog, rođen je u Godijevu kod Bijelog Polja 1972. godine.  Objavio je knjige Zasjeda (pripovijetke i priče); Luda kuća (pripovijetke i priče); Kad su vukovi gladni biće oštra zima (priče i reportaže); Žig (roman); Priče o malim i velikim čudima (kratke priče sa Radomanom Čečovićem); Nešto nalik punom mjesecu (roman); Zasjeda i druge priče (izbor priča i reportaža); Zborno mjesto (izbor iz crnogorske kratke priče sa Bogićem Rakočevićem); Nedokazive istine Lameka Ćisuma (roman); White Field Jazz Festival – Potencijali i razvoj kulturnih institucija (studija) i Inicijali (kratka proza).

Dobitnik je nagrada: Odzivi, Boško Pušonjić, Avdo Međedović i Specijalna diploma Društva crnogorskih novinara za zbirke novinarskih reportaža, a bio je u konkurenciji i za nagradu Meša Selimović u Tuzli sa romanom Žig. Priče su mu prevođene na engleski, francuski, albanski, slovenački, ruski i azerbejdžanski jezik. Zastupljen je u čitanci za šesti razred u Crnoj Gori, studijskim programima, antologijama, leksikonima, rječnicima i izborima proze.  Objavljivao je naučne radove iz oblasti kulturologije u naučnom časopisu Humanistika. Recenzent je oko 50 knjiga iz oblasti poezije, proze, eseijstike, dokumentaristike itd, urednik više desetina knjiga iz oblasti književnosti, te lektor raznih publikacija.  Musić je učestvovao na naučnim skupovima i okruglim stolovima o jeziku, bibliotekarstvu i uticaju institucija kulture na mlade stvaraoce.  Takođe, učesnik je brojnih međunarodnih festivala književnosti i kulture u zemlji i inostranstvu, kao stvaralac i kao stručnjak u kulturi, a dugogodišnji je organizator međunarodnih kulturnih manifestacija Ratkovićeve večeri poezije  i White Field jazz festival. Dugo godina je radio u Opštini Bijelo Polje u Centru za informacioni sistem, kao službenik za odnose sa javnošću. Bio je novinar, sekretar redakcije i urednik rubrike za kulturu u bjelopoljskoj Reviji Polje, pisac reportaže u podgoričkom dnevnom listu Publika, dopisnik podgoričkog lista Republika, saradnik časopisa Olimpik njuz Crnogorskog olimpijskog komiteta, dopisnik crnogorske novinske agencije MINA, saradnik časopisa Mozaik, Forum i Komuna, novinar beogradskog dnevnika Danas, član Savjeta za kulturu Opštine Bijelo Polje, član Redakcije časopisa za kulturu Odzivi, urednik edicije Književne paralele JU Ratkovićevih večeri poezije, član Savjeta Javne ustanove Ratkovićeve večeri pozije, član Savjeta Javne ustanove Centar za djelatnosti kulture Vojislav Bulatović Strunjo, član Savjeta Festivala dramskih amatera, član Tima za kreiranje Lokalnog akcionog plana za mlade (oblast kultura) i član raznih žirija za dodjelu književnih nagrada. Direktor je JU Ratkovićeve večeri poezije.