IZMEĐU STIHOVA I NOTA, KULTURNA PRIZMA MARINKA PAVIĆEVIĆA

Piše: Božidar PROROČIĆ, književnik i publicsta

Marinko Pavićević, kao kulturni stvaralac, zauzima važno mjesto u kulturnoj istoriji i umjetnosti. Njegov rad karakteriše svestranost i duboka posvećenost različitim oblicima umjetničkog izražavanja, što ga čini jedinstvenom figurom u svijetu kulture. Rođen i odrastao u okruženju koje je cijenilo umjetnost i kreativnost, Marinko Pavićević je od rane mladosti pokazivao interes za različite umjetničke forme. Njegov talenat je rano prepoznat, a obrazovanje koje je stekao omogućilo mu je da razvije svoje umjetničke sposobnosti na višem nivou. Studirao je na prestižnim institucijama i usavršavao se pod mentorstvom uglednih umjetnika i teoretičara umjetnosti.

Marinko Pavićević je tokom svog plodnog karijere odigrao ključnu ulogu u muzičkom pejzažu Crne Gore, zauzimajući poziciju muzičkog urednika na Radio Televiziji Crne Gore. Njegova stručnost i duboko poznavanje muzike omogućili su mu da oblikuje muzički program ove institucije, pružajući slušaocima i gledaocima raznovrstan i kvalitetan sadržaj. Njegov doprinos kao urednika odražava se u pažljivom odabiru muzičkih komada i umjetnika koji su predstavljani, doprinoseći time promociji kako domaćih tako i stranih autora. Osim uloge urednika, Marinko Pavićević se istakao i kao voditelj u Noćnom programu Radija Crne Gore. Kroz ovaj segment, on je dodatno proširio svoj uticaj, pružajući slušaocima ne samo muzički užitak već i edukativne sadržaje. Njegova sposobnost da poveže različite muzičke žanrove i teme, uz prijemčiv način prezentacije, učinila je njegov noćni program jednim od najpopularnijih i najslušanijih.

Pavićevićeva prisutnost na muzičkoj sceni nije bila ograničena samo na radijske talase. Njegov talenat i doprinos bili su prepoznati i na brojnim muzičkim festivalima, đe je učestvovao kao takmičar, kompozitor ili član žirija. Njegov angažman na festivalima kao što su “Opatija 1986,“ “MESAM 1992“, Budva 1994 i 1996, i Evrovizija u Ljubljani 1998, naglašava njegovu svestranost i priznanje u muzičkom svijetu. Na ovim festivalima, Pavićević je ne samo predstavljao svoje radove već je i aktivno učestvovao u promociji i razvoju muzičke scene, pružajući podršku i savjete mladim talentima. Kroz svoj rad na radio-televiziji i učešće na festivalima, Marinko Pavićević je imao značajan uticaj na razvoj i oblikovanje muzičke kulture u Crnoj Gori. Njegova posvećenost promociji kvalitetne muzike i podršci talentovanim umjetnicima ostavlja značaj trag na muzičkoj sceni, doprinoseći raznovrsnosti i bogatstvu muzičkog izraza u regionu.

Pavićević se istakao  kao pisac. Njegova literarna djela uključuju poeziju, kratke priče, roman u pripremi i monodramu. Njegov književni stil karakteriše bogat jezik i složene narativne strukture. Kroz svoje pisanje, on istražuje duboke emocionalne teme, često se baveći pitanjima identiteta, ljubavi i gubitka. Marinko Pavićević je kao umjetnik široko zastupljen u brojnim listovima i časopisima, čime je stekao priznanje i van granica svoje zemlje. Njegovi članci, intervjui, recenzije, kao i predstavljanja njegovih umjetničkih djela, bili su redovno objavljivani, što je dodatno potvrđivalo njegov uticaj i važnost u svijetu kulture. Osim toga, njegovo ime se nalazi u raznim antologijama, što ističe njegovu važnost u savremenoj umjetničkoj i književnoj sceni. Posebno značajna je njegova uloga u dječjoj muzici, đe je kao kompozitor i tekstopisac osvojio brojne nagrade i priznanja na dječjim festivalima. Njegov talenat za stvaranje emotivnih i edukativnih pjesama za đecu donio mu je široko priznanje i poštovanje. Neka od njegovih najistaknutijih postignuća uključuju:

Drugu nagradu za kompoziciju i nagradu za tekst “Dragan Radulović“ na festivalu “Zlatna pahulja“ u Rožajama, đe je njegova muzika i tekstualna dubina bila posebno istaknuta; Na festivalu “Naša radost“ u Podgorici, osvojio je drugu nagradu za kompoziciju “Stara vodenica“, pjesmu koja se ističe svojom melodioznošću i lirskim kvalitetima; Pobjednička pjesma “Djetinjstvo moje baka pazi“ takođe na festivalu “Naša radost“, koja je osvojila srca publike i žirija svojom toplinom i iskrenošću; Prva nagrada za pobjedničku pjesmu na festivalu “Dok teče Lašva“ u Novom Travniku, đe je njegova muzika bila posebno istaknuta; Nagrada za tekst “Plava planeta“ na festivalu “Tra la la“ u Bitolju, pjesma koja se bavi ekološkim temama i podiže svijest o očuvanju planete.

Osim ovih zapaženih uspjeha, Marinko Pavićević je priznat i za mnoge druge pjesme i kompozicije koje su osvajale nagrade na različitim festivalima, potvrđujući njegovu izuzetnost u svijetu dječje muzike. Njegov doprinos u ovom segmentu kulture je ne samo zabavljao i edukovao najmlađe, već je imao i značajan uticaj na razvoj dječje muzike u regionu, pružajući primjer kako muzika može biti moćno sredstvo za prenošenje važnih poruka i vrijednosti. Kao kulturni stvaralac, Marinko Pavićević se nije ograničio samo na umjetnost. Često je  i aktivan u kulturnom životu svoje zajednice, učestvujući u organizaciji kulturnih događaja, izložbi i radionica, te promovišući umjetnost i kulturu među mladima. Njegov doprinos kulturnom razvoju i obrazovanju je značajan, a njegov uticaj prisutan je i danas.

 ZBIRKA POEZIJE PAPIRUSOVA TAJNA OBJAVLJENJA 2022. GODINE.

 Zbirka poezije “Papirusova tajna“ autora Marinka Pavićevića je impozantan mozaik melanholičnih, emotivno nabijenih stihova, koji odražavaju autorovu duboku introspekciju i emotivnu vezanost za okruženje u kojem živi i stvara. Pavićevićevi stihovi su izrazito jezički jezgroviti, sa snažnim metaforama i alegorijskim slikama, koje pružaju višeslojnu umjetničku dubinu. U knjizi se susreću Pavićević kao pjesnik, kantautor i slikar, a svaka pjesma predstavlja trag emocionalnog doživljaja zapisanog na “papirusu“ autorove duše​​. Većina pjesama je posvećena ličnostima koje su na određen način inspirisale Marinkov život.

“Mornar izgubljenog mora“ posvećena Đorđu Balaševiću: Pjesma evocira sjećanja na Balaševića kroz snažne slike i emocije. Pjesnik opisuje Balaševića kao “mornara“ koji je slikao život stihom i čekao zore bez mora, ukazujući na njegovu duboku introspekciju i emotivnost. Stihovi kao “Svirajte mi jesen stiže dušu zna da takne“ odražavaju poetičnost i dubinu Balaševićevog umjetničkog izraza​​.

“Galebov san“ posvećena Oliveru Dragojeviću: Ova pjesma je oda Oliveru Dragojeviću, đe pjesnik koristi sliku galeba da predstavi Dragojevića. “Krilima je dotakao galeb vedro nebo“simbolički predstavlja slobodu i bezgraničnost koju je Dragojević pronalazio u muzici. Pjesma takođe prikazuje Dragojevićevu emocionalnu dubinu i povezanost sa prirodom i porodicom, posebno kroz stihove poput “Pjevao si svome ocu oprosti mi pape.“

Svaka od ovih pjesama reflektuje Pavićevićevu sposobnost da duboko prodre u duše i svjetove onih koji su mu inspiracija, pružajući čitaocima snažne emotivne portrete kroz poeziju.

Pjesma “Dvadeset prvi maj“ Marinka Pavićevića je snažan izraz patriotizma prema Crnoj Gori, koja kroz svoje stihove odražava duboku ljubav i posvećenost autorovoj domovini. Ova pjesma je posebno značajna jer simbolički slavi jedan od ključnih datuma u novijoj istoriji Crne Gore – 21. maj, dan kada je 2006. godine održan referendum o nezavisnosti. U prvom stihu, “S planina izvorske vode / Nose meleme moru, “ Pavićević koristi prirodne elemente kao simbole čiste ljubavi i nesebičnog davanja. Ova slika sugeriše da se ljepota i bogatstvo Crne Gore prirodno šire i donose blagostanje. Drugi stih, “Zlatnim si nitima Crna Goro / Kitila orlovska krila,“ simbolizuje slobodu i snagu, pri čemu se orao pojavljuje kao simbol Crne Gore. Ovđe se naglašava veličanstvenost i dostojanstvo zemlje, koja je kao orao sposobna da se vine visoko i slobodno. Treći i četvrti stih, “Rujna je svanula zora / Nad tobom sunce sja,“ dodatno ističu slavljeničku atmosferu. Riječ “rujna“ može se tumačiti kao bogata, zrela, sugerišući na buđenje i obnovu. “Srećan ti starice moja / Dvadeset prvi maj“ direktno se odnosi na datum referenduma, predstavljajući ga kao dan obnove i radosti. Posljednji stih, “Volim te Majko moje Majke / I tvoj rođeni dan, “ je vrhunac emotivnog izraza. Ovdje Pavićević izražava ljubav ne samo prema zemlji kao domovini, već i kao majci, što je u mnogim kulturama najdublja forma ljubavi i poštovanja. “Rođeni dan“ simbolizuje novi početak i nezavisnost Crne Gore. Ukupno gledano, Pavićevićeva pjesma “Dvadeset prvi maj“  je emotivan, poetičan izraz patriotizma koji odaje počast istorijskom trenutku Crne Gore, istovremeno slaveći njenu prirodnu ljepotu, kulturno nasleđe i nezavisni duh.

Pjesma “Stari Crnogorac“ Marinka Pavićevića snažno odražava patriotski duh i duboku emotivnu vezanost autora prema Crnoj Gori. Kroz lik starog Crnogorca, Pavićević prikazuje ne samo svoju ljubav prema domovini, već i istrajnost, ponos i nepokolebljivost crnogorskog duha. Prvi stih, “U kamenoj kući ognjište još gori, “ odmah postavlja scenu tradicionalne crnogorske kuće i simbolizuje neprekinuti kontinuitet i trajnost crnogorske kulture i tradicije. “Zamišljen starac u burilo gleda“ uvodi lik starog Crnogorca kao simbol iskustva, mudrosti i sjećanja na prošlost. Drugi stih, “Suša donese glad Crnoj Gori / Ali on suzi iz oka ne da, “ pokazuje ne samo fizičke izazove sa kojima se Crna Gora suočavala kroz istoriju, već i mentalnu snagu i odlučnost starog Crnogorca da se suoči s teškoćama bez predaje. Treći stih, “Pamti Crnogorac bojeve ljute / I krstaš barjak sa Vučjega dola, “ govori o istorijskim borbama i otporu Crnogoraca. Ovo se ne odnosi samo na fizičku borbu, već i na mentalni i emotivni otpor prema svim teškoćama.  Četvrti stih, “Crna Goro kunem se u te / Neću te izdati zbog praznoga stola, “  je izraz dubokog patriotizma i lojalnosti prema domovini. Ovaj stih govori o odlučnosti da se očuva dostojanstvo i identitet, bez obzira na materijalne teškoće.  Posljednji stihovi, “Pogleda starac sviće zora plava / Pogleda Lovćen što se s pjesnikom zori / Crnogorcu zadrhta sijeda glava / Sagnu se i poljubi prag Crnoj Gori, “ simbolizuju nadu, obnovu i vječnu povezanost sa zemljom. Lovćen, kao jedan od simbola Crne Gore, tu je predstavljen kao svjedok istorije i inspiracija. Ukupno, “Stari Crnogorac“ je emotivan prikaz crnogorskog duha, koji je snažno ukorijenjen u ljubavi prema domovini, tradiciji i kulturi. Pavićevićeva sposobnost da prenese te osjećaje kroz jednostavne, ali moćne stihove, čini ovu pjesmu snažnim odrazom patriotske poezije.

Marinko Pavićević, kao autor, karakteriše se kroz svoje stvaralaštvo koje obuhvata širok spektar emocija, stilova i tematskih okvira. Njegovo djelo odražava kombinaciju duboke introspekcije, snažne emotivnosti i specifičnog estetskog senzibiliteta. Pavićevićeva poezija je prožeta temama kao što su ljubav, patriotizam, nostalgično sjećanje, ali i lični doživljaji svijeta oko sebe. Kroz svoje pjesme, on uspijeva da prenese čitaocu složenost emocija i misli, često koristeći metafore i simbole koji obogaćuju tekstualni sloj njegovih djela. Pavićević u svojim pjesmama često koristi prirodu kao glavni izvor metafora i simbolizma, koristeći elemente kao što su planine, mora, rijeke i zore. Ovi elementi nisu samo dekorativni, već ključni u prenošenju emotivnih stanja i poruka. Na primjer, u pesmi “Dvadeset prvi maj“, priroda se koristi za simbolizovanje nove ere i obnove, dok se u pjesmi “Stari Crnogorac“ priroda koristi kao metafora trajnosti i otpornosti crnogorskog duha. Pavićevićev rad takođe pokazuje duboku ljubav i vezanost za svoju domovinu, Crnu Goru. Ovo se vidi kroz pjesme koje slave ključne istorijske momente, kao što je referendum o nezavisnosti, ali i kroz one koje odaju počast crnogorskoj istoriji, kulturi i pejzažima. Njegova upotreba istorijskih i kulturnih referenci dodatno pojačava utisak patriotizma koji prožima njegovo djelo. Pavićević takođe izražava empatiju prema drugim umjetnicima, kao što je vidljivo u njegovim posvetama drugim poznatim ličnostima, poput Đorđa Balaševića, Kemala Montena i Olivera Dragojevića. Ove pjesme pokazuju Pavićevićevu sposobnost da prepozna i cijeni doprinose drugih umjetnika i da ih poveže sa svojim ličnim emocionalnim iskustvom.

Jedna od najpoznatjih i najprepoznatljivih pjesama Marinka Pavićevića posvećena je Crnoj Gori i često je izvođena. Ova pjesma  Marinka Pavićevića, duboko odražava ljubav i vezanost autora prema Crnoj Gori. Kroz stihove se osjeća snažna emotivna povezanost i poštovanje prema prirodi, kulturi i istoriji Crne Gore. Motivi kao što su Lovćen, Komovi, Durmitor, i rujne zore su simbolični i predstavljaju prirodne ljepote Crne Gore, dok “kućo moja draga“ i “ognjište milo“ ukazuju na duboku povezanost sa zemljom i njenim narodom. Pjesma koristi metafore i simbolizam da izrazi ideje o neuništivoj ljubavi, trajnosti i nacionalnom identitetu. Na primjer, fraza “Može slavuj prestati da pjeva, Možda nekad i presuši more, Ali ljubav umrijeti neće“ govori o vječnoj i nepromjenljivoj prirodi ljubavi prema domovini, nešto što traje uprkos promjenama i izazovima vremena. “ Crnoj Gori“ je pjesma koja slavi ljepotu i snagu Crne Gore, koristeći bogat jezik, metafore i simboliku. Pavićević uspijeva stvoriti snažnu emocionalnu vezu sa svojim čitaocima ali i slušaocima, izražavajući duboku ljubav i poštovanje prema svojoj domovini. Pjesma odražava univerzalne teme ljubavi, ponosa i postojanosti, čineći je relevantnom i izvan granica Crne Gore.

Ova pjesma je izvanredan primjer kako poezija može služiti kao snažan izraz nacionalnog ponosa i kulturnog identiteta, odražavajući emocije i vrijednosti koje su zajedničke mnogim ljudima unutar određene kulture ili nacije. U svom stvaralaštvu, Pavićević pokazuje izuzetnu sposobnost da prenese složene emocije i misli na jednostavan, ali snažan način. Njegova poezija je izraz ličnog i kolektivnog iskustva, koja čitaocu pruža uvid u bogat unutrašnji svijet autora. Njegove pjesme su svjedočanstva vremena u kojem su nastale, ali i univerzalne poruke koje prevazilaze vrijeme i prostor, nudeći čitaocima priliku da se povežu sa univerzalnim ljudskim emocijama i iskustvima.

IZ OBIMNE BIOGRAFIJE MARINKA PAVIĆEVIĆA IZDVAJAM:

Marinko Jovanov Pavićević rođen je 25.02.1957. u Nikšiću. Završio je Višu pedagošku akademiju, odsjek slikarstvo. Kantautorskim radom se bavi četrdeset godina. Dugi niz godina bio je Muzički urednik na RTV CG, Urednik i voditelj u Noćnom program Radija Crne Gore. Učesnik brojnih  muzičkih festivala :Opatija 1986. MESAM 1992. Budva 1994 i 1996. Evrovizija, Ljubljana,1998.

Zastupljen u brojnim listovima i časopisima, kao i antologijama.Na dječjim festivalima osvoijo značajne nagrade i priznanja kao kompozitor i tekstopisac: ,,Zlatna pahulja”-Rožaje – druga nagrada za kompoziciju i nagrada za tekst ,,Dragan Radulović”,,Naša radost”Podgorica-druga nagrada za kompoziciju ,,Stara vodenica”; ,,Naša radost”-Podgorica-pobjednička pjesma ,,Djetinjstvo moje baka pazi”; ,,Dok teče Lašva-Novi Travnik-prva nagrada za pobjedničku pjesmu;,,Tra la la”-Bitola-nagrada za tekst ,,Plava planeta” i mnoge druge.

Objavljene knjige:

Nebesko dno (1989),  poezija

Monahov talisman (1995), proza

Svetac bez oreola (2005), poezija

Pečat pravednika (2009), poezija

Kruna od kamena (2014), poezija

Humoroidi na mozgu (2017), aforizmi

Okušenik (2018), soneti

Crnogorski oreol (2018), sonet

Gorčine Gorčinove (2019), monodrama.

U pripremi za štampu su roman i dvije knjige poezije.

Član je Književne zajednice ,,Vladimir Mijušković “ iz Nikšića od 1985. godine.