HODŽALI GENOCID

 Piše: Božidar Proročić, spec savjetnik u Kulturno-ekonomskom centru Azerbejdžana   u Podgorici

Posmatrajući istoriju čovječanstva u širokim vremenskim okvirima, vidimo koliko je izuzetno malo dana bez sukoba, tragedija, stradanja, ratova. Međutim, kod svih ratova postoje takva krivična djela koja se razlikuju po svojoj okrutnošću i nečovječnošću da za njih nema nikakvog opravdanja. Masovni genocid počinjen 26. februara u gradu Hodžali koji se nalazi u regionu Karabaha, Azerbejdžan, predstavlja jedan od takvih zločina. Hodžali genocid predstavlja jednu od najkrvavijih stranica rata između Jermenije i Azerbejdžana.

U posljednjoj deceniji sovjetskog perioda Jermeni su, iskoristivši pometnju koja je vladala u zemlji, uz pomoć tadašnjeg sovjetskog rukovodstva, nastavili sa politikom etničkog čišćenja. Godine 1988. oko 300 hiljada Azerbejdžanaca, koji su još uvijek živjeli na teritoriji Jermenije, bivaju protjerani silom oružja. Jermeni, još više inspirisani nakon kompletnog čišćenja teritorije Jermenije od Azerbejdžanaca, počinju tražiti spajanje oblasti azerbejdžanskog Nagornog-Karabaha Jermeniji.

U noći između 25. i 26. februara 1992.  godine jermenske oružane snage su napale Hodžali i tamo počinile genocid. Hladne februarske noći ubijeno je 613 stanovnika grada Hodžali, među kojima 63 djece, 106 žena, 70 starih ljudi, 8 potpuno uništenih porodica. 1 275 ljudi su zarobljeni, 150 ih je nestalo. Do današnjeg dana, nemoguće je dobiti bilo kakvu informaciju i zarobljenima i nestalim. Tijela ubijene djece, staraca i žena su unakažena. Ovaj čin genocida je najteži počinjeni zloč, ne samo protiv Azerbejdžanaca, već i protiv čovječnosti, čitave civilizacije i međunarodnog mira.

Svi događaji koji su se dogodili u Karabahu do Hodžali tragedije svjedoče i ukazuju da je to namjerno sprovedena politika etničkog čišćenja protiv Azerbejdžanaca. Činjenica da nakon opkoljenog grada Hodžali civilima nije bilo dozvoljeno da napuste grad otvoreno pokazuje prave namjere Jermena. Tek nakon dva dana posle tragedije je bilo moguće doći na mjesto događaja. Srceparajuća slika, koja se pojavila pred svjedocima, bila je toliko teška i okrutna da je riječima nemoguće opisati.

Priznavanje Hodžali genocida danas zauzima posebno mjesto u procesu dovođenja azerbejdžanske stvarnosti do svjetske zajednice. U cilju široko rasprostranjenog priznavanja ove tragedije od 2009. godine na inicijativu potpredsjednice Fonda Hejdara Alijeva, Lejle Alijeve, u više od stotinu zemalja se sprovodi međunarodna kampanja ”Pravda za Hodžali!” Organizacija događaja u mnogim zemljama u okviru ove kampanje, posvećenih Hodžali tragediji, imaju važnu ulogu u dovođenju istine do međunarodne javnosti o okupatorskoj politici koju sprovodi Jermenija protiv Azerbejdžana. Priznanje od strane parlamenata, niz država SAD-a, kao i mnogih međunarodnih organizacija Hodžali tragedije kao čina genocida predstavlja veliki uspjeh kampanje ”Pravda za Hodžali!”. Obraćanje kampanji sa zahtjevom da se ovi događaju priznaju kao čin genocida i zločin protiv čovječnosti je već potpisalo na stotine hiljada ljudi u čitavom svijetu.