Drugi nas otkrivaju

Ne prođe mnogo vremena a da se poneko od inostranih turista ili novinara ne oglasi, oduševljen onim što je “otkrio” u Kotoru, dajući mu pri tome različite epitete.

Tako je i, kako prenosi CNN, autor teksta Rob Crossan  izrazio oduševljenje onim što je “otkrio” u Kotoru, Risnu i Perastu, za njega “neotkrivene istočnoevropske gradove”, koji predstavljaju “netaknuto utočište ili bijeg iz modernog svijeta”.

A “otkrili” su, dosta dobro očuvane urbane cjeline koje  u svojim arhivima, muzejima, bibliotekam, riznicama, hramovima, ili arheološkim nalazištima, čuvaju svoju višemilenijsku istoriju. A svakodnevni brojni svjedoci, izletnici i kruzing turisti, višestruko umnožavaju, skroman broj stalnih stanovnika ovih naseljenih mjesta, kakav imaju zvanični status, izuzev Kotora, gradskog naselja.

Očigledno da turistima iz Istočne Azije, Južne Amerike, a ne samo sa ovih područja, koji neskriveno izražavaju oduševljenje Bokom Kotorskom, kao jedinstvenim zalivom, koji iznenađuje svojom konfiguracijom, kulturnim pejzažom, a posebno saznanjem o njegovom kulturnom nasljeđu, njegovoj raznovrsnosti kao posljedici susreta kultura Istoka i Zapada, predstavlja otkriće.

Ali, na ovom prostoru nijesu se samo susretale različite kulture.

Odavde su emitovani pojedini kulturni uticaji kao što je ovaj prostor imao karakter transmisije kulturnih uticaja. Danas je ova istorijska funkcija Boke Kotorske opredmećena kroz materijalna i nematerijalna kulturna  dobr , što je Kotorsko-risanski zaliv, 1979. godine preporučilo za upis u prirodnu i kulturnu baštinu UNESCO-a.

Iskreno se nadamo da će i inovirani Registar materijalnih i nematerijalnih kulturnih dobara Crne Gore, ne samo potvrditi, već i ojačati poziciju Boke Kotorske u kulturnoj baštini Crne Gore.

Potvrdu  ovoj simbiozi prirodne i kulturne baštine iskazuju turisti koji ne skrivaju oduševljenje horizontalnom i vertikalnom razuđenosti Zaliva, na čijim se vrhovima planina, koje ga okružuju, susrijeću mediteranska i planinska klima, mediteranska i subalpska vegetacija. Za gospođe Karen i Pamelu, iz Engleske, “Kotor je najljepše mjesto koje su do sada posjetile”. Obećavaju da će ponovo doći. Tako  smo pročitali u jednom od dnevnih listova.

Ne manje, inostrani turisti, ne skrivaju iznenađenje kada čuju da je riječ o gradu Kotoru, koji broji 974 stanovnika i naseljenim mjestima Perastu sa 274 stalna stanovnika i Risnu 2 048 stalnih stanovnika, po čemu je Kotor među rekorderima u svijetu odnosom broja posjetilaca i stalnih stanovnika.

Isto tako, ne mogu da vjeruju da mjesta koja imaju  tako značajne spomenike kulture, čime ostvaruju turističku funkciju, nemaju status grada, izuzev Kotora. Tako piše u Čl.6., tač. 8, Zakona o teritorijalnoj organizaciji Crne Gore. A u publikaciji MONSTAT-a “Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u CG”,  iste godine, uz imena naselja: Kotor, Prčanj, Perast i Risan, stoji oznaka ( g ) što označava status naselja, u ovom slučaju grada..

Nas su učili da status grada određuju funkcije koje vrši. U svijetu postoje gradovi koji imaju manji broj stnovnika od nekih drugih, ali imaju status glavnog grada, a funkcija koju vrši glavni grad određuje njegov status, kao što to druge funkcije: kulturna, naprimjer, takoođe određuje funkciju grada.

A u tekstu jednog dnevnog lista, pod naslovom: “Od Ulcinja pa do na kraj Boke” da nije  objavljena geografska karta, ne bi znali da postoji Kotor. On u pomenutom članku  nema tretman  turističkog grada, iako članak tretira probleme turizma pomenutog prostora, kao što se ne pominje ni kao luka. A godišnje, ovaj grad posjeti oko 450 000 posjetilaca, oko tri stotine kruzera koji će ove godine dovesti preko 250 000 kruzing turista i oko 1 500 jahti sa preko 5 500 jahting turista. Ali, oni ne  troše krevet, a to je jedinica mjere  u turizmu, kod nas, naravno. Oni, oslobađajući smještajne kapacitete, utiču na njihovo “povećanje”.

Ništa čudno. U ovako čudesnom Zalivu, sve manje se koristi naziv Boka Kotorska, sve više Boka. ( Boccha ), a naziv Boka, sam za sebe, nije geografska odrednica.

I tako, sami sebe skrivamo. Možda više volimo da nas drugi otkriju nego da se sami promovišemo. Zar smo toliko skromni, ili  je  turizam privilegija drugačije ponude ili shvatanja?

Prof. dr Milenko Pasinović