Danas Evropa i svijet slave 9. maj, datum koji se obilježava kao Dan pobjede nad fašizmom.

Prisjetićemo se da je 7. maja 1945. godine njemačka vojska potpisala je predaju u francuskom Reimsu, 8. maja dokument o predaji potpisan je i u Berlinu, a na snagu je stupio sa 8. na 9. maj po moskovskom vremenu. Time je formalno završen Drugi svjetski rat u Evropi, ali su ostaci njemačkih trupa i njihovih saveznika još nekoliko dana pružali otpor, a u Jugoslaviji je to potrajalo do 15. maja.

Datum koji predstavlja zvanični završetak Drugog svjetskog rata jeste 2. septembar, kada je na američkom bojnom brodu Misuri u Tokijskom zalivu Japan potpisao kapitulaciju poslije bacanja atomskih bombi na Hirošimu i Nagasaki.

U ratu koji je trajao nešto manje od šest godina, našla se 61 država i oko 110 miliona vojnika.

Procjene govore o 50 do 80 miliona poginulih, od toga je civila bilo između 38 i 55 miliona.

Državna komisija bivše Jugoslavije svojevremeno je objavila da je u ratu poginulo 1.706.000 osoba, među njima više od 300.000 boraca.

Deveti maj obilježava se i kao Dan Evrope, jer tog je dana 1950. godine ministar spoljnih poslova Francuske Robert Šuman objavio deklaraciju kojom je pozvao na uspostavljanje novog poretka u kojem ne bi bilo mjesta za sukobe među evropskim zemljama.

Obilježava se 80 godina od pobjede nad fašizmom u Drugom svjetskom ratu. Danas je Dan pobjede. Te 1945. godine njemački feldmaršal Vilhelm Kajtel potpisao je u Berlinu završni dokument o okončanju Drugog svjetskog rata.

U ime saveznika dokument su potpisali sovjetski maršal Georgij Žukov i britanski general Artur Teder.

Ovaj dan u Crnoj Gori obilježava se nizom manifestacija.

Radojević: Naši heroji zaslužuju da ih se sjetimo

Predsjednik SOBNOR-a Crne Gore Radojica Radojević, čestitajući veliki praznik – 9. maj, Dan pobjede nad fašizmom i Dan Evrope – kaže da nas ovaj datum podsjeća na veličanstvenu pobjedu antihitlerovske koalicije nad najvećim zlom u istoriji ćovječanstva – fašizmom.

“Obilježavajući ovaj veliki praznik u obavezi smo prema izrazima dubokog poštovanja za sve borce naše veličanstvene NOB, za sve naše pretke koji su iznjedrili hrabre i najbolje sinove i kćeri, koji su širom nekadašnje domovine ugradili svoju mladost i dali živote za našu budućnost”, rekao je Radojević.

Delegacija SOBNOR-a Crne Gore i OBNOR-a 1941-1945 Glavni grad Podgorica će tradicionalno danas poloziti cvijeće na Spomenik Partizanu Borcu na Gorici i pokloniti se sjenima narodnih heroja, oslobodiocima Crne Gore i Podgorice.

“Ne dozvolimo da 80. godišnjica od pobjede nad fašizmom u Drugom svetskom ratu prođe u potpunoj tišini. Naši heroji zaslužuju da ih se kao uvijek do sada sjetimo. Ostavite cvijet uz njihov spomenik u znak poštovanja i počasti njihovoj hrabrosti i požrtvovanosti. Obelježavanje ovog datuma organizujemo u znak sjećanja na stotine hiljada civila i vojnika stradalih u borbama za oslobodjenje Evrope, Crne Gore i nasih gradova. A 9. maja 1945. godine u Berlinu je potpisana bezuslovna kapitulacija nacističke Nemačke. Time je formalno završen Drugi svjetski rat u Evropi, ali su ostaci njemačkih trupa još nekoliko dana davali otpor, između ostalih i u Jugoslaviji (do 15. maja)”, objašnjava Radojević.

Kako je rekao, deveti maj prihvaćen je i kao Dan Evrope, jer je baš 9. maja 1950. ministar spoljnih poslova Robert Šuman objavio deklaraciju kojom je pozvao na uspostavljanje novog poretka kojim bi se sukobljavanje između evropskih zemalja, učinilo ne samo nezamislivim, nego i nemogućim.

“U borbi protiv fašizma crnogorski narod imao je velike žrtve. Posleratni popis utvrdio je ukupno 18.573 poginula borca, žrtava fašističkog terora i civilnih žrtava iz Crne Gore. U tom frontu hrabrih, časnih i odlučnih bili su i naš narod i naša zemlja, i danas se sa ponosom sjećamo uloge Crne Gore u antifašističkoj koaliciji i našeg doprinosa velikoj pobjedi čovječanstva nad nacizmom. Nećemo dopustiti unižavanje i prekrajanje istorije NOR-a, herojskih događaja, ličnosti i tekovina antifašizma, usprotivićemo se napadima i skrnavljenju spomenika podignutim borcima i antifašistima koji su donijeli slobodu i mir, a ugradili sebe u istoriju svjetske antifašističke borbe. Neka je vječna slava palim borcima za slobodu naše zemlje i neka živi 9. maj, Dan pobjede nad fašizmom i Dan Evrope”, kazao je Radojević.

U sukobu učestvovalo oko 110 miliiona ljudi

Drugi svjetski rat bio je totalni rat, jer su u njemu bile angažovane sve ljudske snage i sva materijalna sredstva ratujućih država. U njemu je učestvovala 61 zemlja s dvije milijarde i 100 miliona stanovnika, što je tada činilo 96 odsto svjetskog stanovništva.

Borbenim dejstvima bila je zahvaćena teritorija 40 zemalja, a u sklopu ratnih oružanih snaga učestvovalo je oko 110 miliona ljudi.

U Drugom svjetskom ratu život je izgubilo oko 50 miliona ljudi, od čega gotovo 31 milion civila.

Povodom 9. maja, Dana pobjede nad fašizmom i Dana Evrope Vojska Crne Gore izvršila počasnu artiljerijsku paljbu sa platoa brda Gorica (foto: gov.me )

Najveći gubitak – 20 milona, ili 11,4 odsto od ukupnog stanovništva imao je Sovjetski savez, koji je podnio i najveći teret rata. U Jugoslaviji je poginulo oko 1.700.000 ljudi. Štete od ratnog razaranja procijenjene su na 260 milijardi dolara samo u Evropi, a stvarni rashodi na vođenje rata iznosili su hiljadu i 384 milijarde američkih dolara.

Kao dio jedinstvene jugoslovenske države, Crna Gora je u Drugom svjetskom ratu dijelila sudbinu Jugoslavije. Kasnije izvedeni bilansi pokazali su da je u njoj tokom rata poginulo 37.000 ljudi, odnosno 10 odsto stanovništva.

Besjede sjećanja i poštovanja na Grahovcu

Centralna proslava Saveza udruženja boraca NOR- a i antifašista Crne Gore povodom Dana pobjede nad fašizmom i Dana Evrope biće održana danas u 10 sati na platou spomenika na Grahovcu, simbolu crnogorske borbe za slobodu, saopštio je generalni sekretar SUBNORA-a i antifašista Crne Gore Dragan Mitov Đurović.

Kako je kazao, uz besjede sjećanja i poštovanja, biće izveden prigodan umjetnički program.

Rat ostavio užasne posljedice (Foto: nationalww2museum.org)

“Brojna delegacija SUBNOR-a Crne Gore učestvovaće i na centralnoj svečanosti povodom 80. godina od pobjede nad fašizmom 10.maja u Tuzli, koju organizuju boračke i antifašističke organizacije bivših jugoslovenskih republika”, naglasio je Đurović.

Tradicionalno, kako je rekao, predstavnici SUBNOR-a Crne Gore učestvovaće u drugoj polovini ovog mjeseca na antifašističkim svečanostima u Poljanama kod Ljubljane, gdje su u Drugom svjetskom ratu vođene završne operacije u borbi protiv fašizma i na proslavi “Dani mladosti i radosti” u Kumrovcu, pored rodne kuće Josipa Broza Tita.

Centralna proslava Dana pobjede nad fašizmom i Dana Evrope danas na Grahovcu

U 10 sati će se danas na Grahovcu održati centralna proslava Dana pobjede nad fašizmom i Dana Evrope.