Kalezić: Menadžmentom destabilizacije dio vlasti želi da uspori evropske integracije

Ono što je postignuto u procesu evropskih integracija u proteklom periodu, rezultat je dominantno rada Skupštine i ne bi bilo moguće bez konstruktivnog pristupa opozicije. Polarizacija i politička nestabilnost tek će da opterećuju političku i društvenu zbilju Crne Gore, a premijer Milojko Spajić moraće da se opredijeli kojem polu pripada, smatra politički analitičar Danilo Kalezić.

Komentarišući godišnji Izvještaj o Crnoj Gori, ukazuje da prvi put imamo geopolitičke okolnosti koje idu u prilog učlanjenju Crne Gore u Evropsku uniju. Podsjeća i na činjenicu da u Briselu, prvi put od invazije Rusije na Ukrajinu u februaru 2022. godine, „postoji istinska želja i volja da politika proširenja dobije novu uspješnu priču“.

PODSTICAJ

– Iz ugla Brisela, nova uspješna priča može i treba da bude Crna Gora. I sve što dolazi kao poruka sa evropskih adresa, uključujući posljednju posjetu predsjednike EK Ursule fon der Lajen, upravo je u funkciji i službi podsticanja Crne Gore da nastavi proces evropskih integracija – dodaje naš sagovornik.

Najveći uspjesi iz ovogodišnjeg Izvještaja o Crnoj Gori koji je Evropska komisija juče ozvaničila, kaže da nijesu postignuća 44. vlade, već „dominantno rada Skupštine“ u čemu je ključnu ulogu imao konstruktivan pristup opozicije.

– Sve one boljke koje su se ranije pojavljivale kroz poglavlja 23 i 24 bile su intenzivirane i aktivne, prije svega zbog ponašanja tadašnje opozicije koja je odbijala dijalog u imenovanju ključnih nosilaca sudske i tužilačke grane vlasti. Sada imamo promijenjene okolnosti u kojima opozicija pokazuje evropski senzibilitet. Konstruktivnim i proaktivnim djelovanjem pomažu onom dijelu vladajuće koalicije koji želi da se prikaže evropski i da se sa dnevnog reda sklanjanju akutna pitanja imenovanja u tužilačko-sudskoj grani vlasti – rekao je Kalezić.

On smatra da je upravo to dominantan razlog poboljšanja pozicija i pokretanja Crne Gore sa mrtve tačke u procesu evropskih integracija. No, s duge strane, negativni aspekti nijesu bezazleni. Po njemu, ono što će tek da opterećuje političku i društvenu zbilju tiče se polarizacije i političke nestabilnosti.

– Djelovi vladajuće većine, kojima se direktno upravlja iz Beograda – po komandi Aleksandra Vučića da Crna Gora ne smije ući u EU prije Srbije – učiniće sve da zaustave proces evropskih itegracija. Oni to rade koristeći takozvani „menadžment destabilizacije“ koji uključuje najmanje tri teme: kapelu na Lovćenu, dvojno državljanstvo i atakovanje na Ustav, a sve imaju potencijal da zaustave i spriječe evropske integracije. Naravno, to nije moguće bez kooperativnosti, prije svega, premijera Milojka Spajića i Pokreta Evropa sad (PES), tako da je na njima odgovornost i ključni izazov. Istovremeno, primijetna je instrumentalizacija službi bezbjednosti i tužilaštva u dnevno-političke svrhe. To se u izvještaju ne pominje eksplicitno, ali se može pročitati „između redova“, kao i ključni problem u medijskom sektoru – nelegitimni i nelegalni mandat direktora Javnog servisa Borisa Raonića – kazao je sagovornik Pobjede.

ZLOUPOTREBA

Takvim negativnim procesima i ocjenama, kako dodaje, moraju se suprotstaviti upravo Spajić i njegov PES – čak iako samo formalno žele nastavak evropskih integracija. No, Kalezić smatra da premijer na pogrešan način koristi aktuelni trenutak.

– Spajić zloupotrebljava proces evropskih integracija za dnevno-političke svrhe. On koristi pozitivan momenat u Briselu i tehničku ispunjenost kriterijuma, za koje je dominantno zaslužna opozicija i njena konstruktivnost, da to predstavi kao svoj politički uspjeh. Nesporno je da je njemu lako da se takmiči s prethodnim izvještajem, koji je bio proizvod katastrofalne i destruktivne vlade Dritana Abazovića. Sada je na testu, pa čak iako samo formalno želi evropske integracije, mora da kaže „ne“ politici zvaničnog Beograda koja se u Crnoj Gori reflektuje kroz politiku bivšeg Demokratskog fronta – pojašnjava naš sagovornik.

Niko ne treba da ima iluziju da će zemlja koja je polarizovana i nestabilna, u kojoj su proruske i velikosrpske strukture dominantan dio vlasti i koje upravljaju procesima, biti poželjan partner

Zbog toga ističe da će Spajić biti ili saučesnik ili će da kaže „ne“ politici DF-a. Međutim, prema riječima Kalezića, dosadašnji događaji ne idu u prilog aktuelnom premijeru.

– Do sada nije pokazivao – i ne pokazuje – rezistentnost na pritiske koji dolaze sa tog političkog pola koji reprezentuje bivši DF. To je loš PR kojim on pokušava da zamajava crnogorsku javnost. Konsenzus je moguć samo ako svi akteri i suštinski i formalno žele evropske integracije. Ako imate destruktivni dio vladajuće većine koji želi da destabilizuje Crnu Goru ne bi li zaustavio evropske integracije, onda ne možemo govoriti o konsenzusu. Uz to, ne može se dogovarati niti očekivati da opozicija pristane na rušenje Ustavnog poretka, jer ne možemo praviti kompromis sa fundamentalnim vrijednostima i državnom strukturom Crne Gore. Ako neko misli da se o tome može razgovarati i praviti kompromis, onda se taj grdno vara – smatra on.

Na putu ka EU Spajiću su svakako od pomoći oni ministri – i političari – koji zastupaju manje brojne narode, no Kalezić navodi da je stvarnu prirodu tih odnosa „teško procijeniti“.

BALANSIRANJE

– Teško je procijeniti kapacitet stranaka manje brojnih naroda da se odupru pritisku, da „balansiraju“ i budu kontrateža politici DF-a zbog specijalnih odnosa koje Spajić ima prema DF-u i zvaničnom Beogradu. Oni se tu, uglavnom, pojavljuju kao „kozmetika i ukras“, a ne kao neko ko suštinski može da kontrabalansira i suprotstavi se silama koje dolaze sa suprotnog pola – dodaje on.

Zato smatra poželjnim ponašanjem da stranke koje predstavljaju manje brojne narode u jednom trenutku „razmisle o napuštanju Vlade“.

– I široj javnosti je već jasno u kome smjeru će se kretati Spajićeva vlada u odnosu na inicijative koje dolaze iz DF-a. Zato bi bilo poželjno da oni prestanu da učestvuju i legitimišu takve stavove, te da pokušaju da se kroz druge forme političkog djelovanja odupru politici koju kreiraju Mandić i Spajić. Njihovim ostajanjem Vlada dobija legitimitet potreban za simuliranje evropskog procesa, a tiče se učešća manje brojnih naroda – precizira sagovornik Pobjede.

Kao primjer navodi da je glavna zamjerka evropskih partnera na sastav vlade Zdravka Krivokapića bila izostanak predstavnika manje brojnih naroda.

– Osim ovih retoričkih rasprava i medijskog prepucavanja na relaciji (Nik) Đeljošaj – Mandić, i dalje nijesmo vidjeli nikakvu konkretnu aktivnost tih političkih predstavnika u odnosu na destruktivnost koju emituje DF. Medijska zabava traje onoliko koliko je potrebno da ljudi čitaju tekstove s takvim sadržajem, a posljedice ostaju i njih ćemo gledati u narednih pola godine ili više – kazao je on.

Na kraju, i on je stava da će svaki naredni korak koji Crna Gora učini, bilo da se njime približavamo ili udaljavamo od Evrope, biti isključivo naša odgovornost. Uz to, ne smijemo zanemariti iskustva EU sa prijemom Bugarske i Rumunije.

– Uprkos svemu, sada postoji još veća volja i želja da budemo dio EU, ali upravo zbog iskustva koje su imali sa takvom „fast track“ odnosno nezavršenom integracijom, dio odgovornosti će ostati na nama. Niko ne treba da ima iluziju da će zemlja koja je polarizovana i nestabilna, u kojoj su proruske i velikosrpske strukture dominantan dio vlasti i koje upravljaju procesima, biti poželjan partner. I takvoj vrsti medenog mjeseca između Podgorice i Brisela mogao bi brzo doći kraj – zaključuje Kalezić u razgovoru za Pobjedu.