Zamor materijala

Piše: Balša Knežević

Trenutna situacija u kojoj se našao srpski autokrata na zalasku političke karijere Aleksandar Vučić najbolje bi se mogla opisati onom narodnom izrekom ”Zapetljao se kao pile u kučine”.

Vučić i njegova kriminalno-uhljebnička garnitura na vlasti podsjećaju na pile koje je željelo previše i koje je umislilio da je soko koji može da igra dvostruku igru sa čitavim svijetom dok u isto vrijeme širi svoju patološko-klerikalnu velikodržavnu politiku na Region.

Za američku ambasadu u Beogradu na čelu sa Kristoferom Hilom i njegovog potpomagača, izaslanika SAD za Zapadni Balkan Gabrijela Eskobara, Vučić do skoro nije bio ništa manje nego – ”faktor mira i stabilnosti na Balkanu”. Nešto slično kao što je Slobodan Milošević za ovu istu diplomatsku ekipu tada predvođenu Ričardom Holbrukom bio 90-ih. Sve do skoro se činilo se da psihotični srpski hegemon i njegova garnitura uhljeba i kriminalaca koje je instalirao na vlast, imaju zeleno svijetlo za stavaranje ”srpskog sveta”, odnosno kako je to eufemistički formulisano – Otvorenog Balkana.

Surovo buđenje iz hegemonističkog sna

Psihotični Aleksandar Vučić je vjerovatno u jednom trentuku pomislio da je svemoguć i da oko malog prsta lažnih obećanja i isprazne demagogije može da vrti Brisel, Vašington, Moskvu, Peking, London, pa i čitav univerzum dok polako udara temelje ”srpskog sveta”.  

Međutim, surovo buđenje iz hegemonističkog sna uslijedilo je nenadano, posljednjih mjeseci kada su su Zapad, ali i Moskva, jasno stavili do znanja da su izgubili strpljenje kada je u pitanju srpski autokrata.

Da se politički kraj autokratskog Vučićevog režima polako ali sigurno bliži, najavio je prvo Odbor za strano uplitanje u Evropskom parlamentu krajem aprila kada je usvojio izvještaj u kojem je istaknuto da ”Rusija koristi uticaj u Srbiji pokušavajući da destabilizuje i miješa se u susjedne suverene države”.

Nakon toga idu dva ”šoka” – jedan iz Amerike, drugi iz Velike Britanije u vidu sada već istorijskih članaka u  New York Times-u i Guardianu gdje se potenciraju Vučićeve veze sa kriminalnom, a on se opisuje kao populistički, prokremljanski autoritarac.

Pred odborom za spoljnopolitičke odnose američkog Senata sredinom maja Vučić je bio izložen žestokim kritikama, a Srbija je označena kao zemlja na koju Rusija i dalje ima veliki uticaj, uz konstataciju savjetnika državnog sekretara Dereka Šolea da je tekst o Vučiću u New York Times-u ”kredibilan”.

Propali planovi za Crnu Goru

Na izborima u Crnoj Gori Vučić je doživio žestok poraz jer su političke snage koje su pod njegovom direktnom kontrolom gotovo prepolovljene.

Budući mandatar Milojko Spajić gotovo potpuno se oslobodio Vučićeve kontrole, a njegov partijski kolega Milatović je ozbiljno upozoren od EU da se ne približava previše srpskom autokrati.

Posljednji udarac za režim u Beogradu u vidu eksplicitne poruke Zapada, bila je nedavna izjava albanskog premijera Edija Rame da je velikodržavni projekat Otvoreni Balkan propao. Sankcije i optužbe za kriminal od strane Vašingtona na račun ruskog potrčka i Vučićevog intimusa na čelu BIA-e Aleksandra Vulina, su samo najnovije poruke koje veoma jasno govore da je srpski autokrata izgubio podršku Zapada, prije svega SAD-a.

Sve u svemu jasno je da je Zapad uvido da je kod Vučića došlo do ”zamora materijala” i da on kao lako zamjenjiv dio u geopolitičkoj mašini koja djeluje u regionu, može i mora ubrzo da bude rashodovan jer ne služi svrsi. Svaki njegov plan je propao, pročitan je i od Zapada i Istoka kao nepouzdan partner sklon demagogiji, psihozama i laganju, pa je izvjesno da će se njegova politička karijera neslavno završiti.

Takođe se spekuliše da bi od Vučića, kada to bude potrebno, mogla da se distancira i njegova glavna potpora, takozvana SPC i njeni najviši funkcioenri koji su odavno nezadovoljni njegovom politikom prema Kosovu, ali ćute zbog ogromnih novčanih apanaža.

Debakl Kristofera Hila

Politička propast Vučića se već uveliko odvija i samo neko to treba da mu javi. Za zapad je prekrižen jer neće i zvanično da stavi potpis na francusko-njemački plan o Kosovu kojim bi Srbija priznala učešće ove države u međunarodnim organizacijama.

Moskva je sa druge strane razočarana jer se taj plan faktički već uveliko sprovodi i Kosovo je pred vratima NATO-a, što je najgori mogući scenario za ruske planove u regionu Zapadnog Balkana.

Vučićev doskorašnji intimus i vatreni podržavalac, ambasador SAD u Beogradu Kristofer Hil, stoga ima i te kako razloga za razočarenje i zabrinutost. Srpski autokrata bio je njegov projekat, a Hil je vjerovao da Vučić i klerikalno-hegemonistička garnitura koja stoji iza njega neće praviti probleme kada je u pitanju zapadni sporazum o Kosovu.

Ipak, Hil je nakon dugotrajnog samozavaravanja shvatio da ima posla sa prevarantima, i da je izigran od strane Vučića i čelnika takozvane SPC Porfirija Perića, kao obični diplomatski diletant.

”U diplomatskim krugovima već se uveliko priča kako Hil više ne krije da su ga Vučić i Porfirije Perić  ”zavlačili” i na kraju prevarili kada je u pitanju Kosovo. Hil je zbog toga očajan. To znači da je konačno shvatio da Vučić nikad neće formalno potpisati francusko-njemački sporazum o Kosovu, iako je faktički sve odavno završeno. Veoma bolno priznanje neuspjeha koje već kruži po diplomatskim kuloarima je znak da je Hil priznao poraz i da traži pomoć centrale da razveže ‘beogradski čvor’, kako nezvanično nazivaju problem sa Vučićevim režimom”, navode dobro upućeni diplomatski izvori Portala Aktuelno.

Hil i Eskobar će biti skrajnuti

Već je najavljeno da će Džejms O’Brajan biti imenovan za pomoćnika državnog sekretara za evropska i evroazijska pitanja, i na toj poziciji zamjeniti Karin Donfrid. Kako smo već pisali, to je jasan signal da će Hil i dosadašnji izaslanik za Zapadni Balkan Gabrijel Eskobar biti poslati na ’’klupu za rezervne igrče’’.

O’Brajan je učestvovao u kreiranju politike na ovim prostorima i ostavio dubok trag kao jedan od glavnih autora čuvenog Dejtonskog mirovnog sporazuma, a bio je dio američke delegacije tokom pregovora Kosova i Srbije u Rambujeu 1999. godine.

Njegov izbor je samo formalnost i on bi trebalo uskoro da i zvanično preuzme tu funkciju jer je njegova kandidatura već unesena u administraciju Senata. Kada se to desi, treba očekivati da će ubrzo doći do konstatacije da je u regionu došlo do zamora materijala kod određenih hegemonističko-autokratskih struktura i da one hitno moraju da budu rashodovane i zamijenjene novim, poslušnijim. Slična sudbina očekuje i diplomatske pomagače koji su podrškom autokratskom režimu u Beogradu doprinijeli regionalnoj destabilizaciji i širenju ruskog malignog uticaja.