Navodni politikolog izvor informacija za „Borbu“

– Onlajn prostor postao je ključno mjesto za politička sučeljavanja u Crnoj Gori, a društvene mreže posebno omogućavaju političkim partijama i aktivistima da u kratkom roku dopru do velikog broja ljudi. Političke partije koriste lažne profile kako bi stvorile fiktivne ličnosti s ciljem da određeni sadržaj postane što vidljiviji i popularniji – navodi se u analizi DFC-a.

Iz ove organizacije ukazuju da su usljed turbulentne društveno-političke situacije, uzrokovane pregovorima oko formiranja 44. vlade Crne Gore, politički subjekti intenzivirali aktivnosti na društvenim mrežama.

– U takvim okolnostima pojedini mediji sve češće prenose objave sa društvenih mreža, prethodno ne provjeravajući njihovu istinitost i pouzdanost. Tako je u subotu, 16. septembra 2023. godine, portal ,,Borba“ objavio tekst pod naslovom „Pojavila se informacija na Fejsbuku: Andrej Milović na dan izbora predlagao da se buše gume Bošnjacima u Rožajama! (FOTO)“, u kojem se prenosi Fejsbuk objava navodnog politikologa Vojislava Milanovića. Članak sa portala ,,Borba“ dan kasnije je preuzeo i portal Srpska RTV. U Fejsbuk objavi se navodi da je član Predsjedništva PES Andrej Milović na dan izbora predlagao da se buše gume Bošnjacima u Rožajama – navodi DFC.

Navodni politikolog Vojislav Milanović, kako tvrde u DFC-u, ne pominje se nigdje osim na portalu ,,Borba“, i to dva dana uzastopno. Prvi put 16. septembra je pomenuta objava kojom se pokušava diskreditovati Andrej Milović, a drugi put narednog dana kada se ponovo prenosi njegova Fejsbuk objava u kojoj je plasiran narativ o saradnji PES-a i Demokratske partije socijalista.

– Milanović je na Fejsbuku predstavljen kao profesor istorije, politikolog, sportski radnik i zaposleni na Pomorskom fakultetu u Kotoru. Osoba pod imenom Vojislav Milanović nije angažovana niti je u bilo kom svojstvu bila angažovana od strane Pomorskog fakulteta u Kotoru. Analizom Fejsbuk naloga Vojislav Milanović uočeno je da se u objavama pruža podrška Građanskom pokretu Ura i premijeru u tehničkom mandatu Dritanu Abazoviću, a da se veoma često targetiraju politički oponenti tog pokreta. Na osnovu prethodnog iskustva analize bot naloga, sa velikom vjerovatnoćom se može zaključiti da profilna fotografija profila Vojislav Milanović nije autentična i da je, zapravo, riječ o bot nalogu – navode u DFC-u.

DFC ukazuje da je indikativno da je ista objava koja je objavljena prvog dana, uočena i na Fejsbuk nalozima Gordana Raičević, Petar Pravilović i Asmir Dautović, koje je Digitalni forenzički centar identifikovao kao dio mreže bot profila povezanih sa Građanskim pokretom Ura, tokom februara 2022. godine, kada je izglasano nepovjerenje Vladi Zdravka Krivokapića i kada su počeli pregovori o formiranju nove vlade.

DFC je analizom utvrdio da su ti nalozi međusobno povezani i dijele zajedničke prijatelje i interesovanje prema istim stranicama. Identifikovani bot nalozi povezani su i ostvaruju interakcije na Fejsbuku sa članovima i funkcionerima Građanskog pokreta Ura.

– Objava ukazuje i na koordinisano, neautentično, ponašanje bot profila, koje ima za cilj promovisanje određenih političkih subjekata i njihovih politika, odnosno targetiranje političkih oponenata i na taj način vršenja uticaja na javno mnjenje. Objava je na četiri profila podijeljena u kratkom vremenskom razmaku (6:37, 6:38, 7:01, 7:05) – navodi DFC u analizi.

Kako tvrde, analizirani primjer nudi dokaze da postoji koordinacija Fejsbuk profila i pojedinih medija, čijim aktivnostima se stvara iluzija veće podrške određenim političkim subjektima nego što je to u stvarnosti, dok se sa druge strane pokušavaju diskreditovati politički oponenti.

– Na taj način se pokušava uticati na političko mišljenje građana i kreirati javno mnjenje po njihovoj agendi. Stoga, DFC informiše građane i ukazuje im na negativne aktivnosti na Fejsbuku i u medijima koje mogu uticati na njihove odabire i percepciju društveno-političkih dešavanja – zaključuje DFC u analizi.

,,Borba“ je, podsjetimo, i uoči predsjedničkih izbora u februaru objavila lažno istraživanje za koje je tvrđeno da mu je autor Ambasada Njemačke, a prema kojem je lider Nove srpske demokratije Andrija Mandić trebao da odnese glatku pobjedu nad Milom Đukanovićem.

Ambasador Njemačke u Crnoj Gori Peter Felten to je ubrzo demantovao, ali se fascinacija ovom državom portala ,,Borba“ nije na tome i zaustavila, već je tokom pregovora o formiranju nove vlade, kada je postalo izvjesno da koalicija koju predvode lideri bivšeg DF-a, Mandić i Milan Knežević neće biti njen dio, objavio informaciju da je lider PES-a i mandatar Milojko Spajić partijskim kolegama rekao da „je od Njemaca dobio direktive za sastav vlade“.

Ubrzo nakon objave ove „informacije“, društvenim mrežama je krajem avgusta počelo da se širi navodno pismo ambasadora Feltena upućeno Spajiću u kojem on mandataru poručuje da „Savezna Republika Njemačka ne smatra da bi bilo produktivno uključiti subjekte koji su ranije imali stavove suprotne NATO alijansi i samoj EU u novu vladu“.

Ambasador Felten je ubrzo demantovao da je pisao slično pismo i na platformi X poručio da je „kopija pisma koje kruži društvenim mrežama, a koje je navodno poslato Milojku Spajiću 13. avgusta, lažno“.

Ovo navodno ambasadorovo pismo i dalje cirkuliše po društvenim mrežama, ali je dijeljeno i u vajber grupi „Odbrana izborne volje“ čiji su administratori nedavno organizovali blokade saobraćajnica u svrhu pokušaja pritiska na mandatara Spajića i PES da u novu vladu uključi i koaliciju Mandića i Kneževića.

Zanimljiv detalj oko širenja ove lažne informacije je zabilježen i prethodnog vikenda kada je Mandić gostovao u jutarnjem programu RTV Pink kod opskurne voditeljke Jovane Jeremić, koja je u razgovoru sa njim pomenula „pismo“ ambasadora Feltena kao podršku narativa o namjeri zapadnih ambasada da onemoguće učešće Srba u novoj vladi Crne Gore. Činjenicu da je sam ambasador demantovao postojanje takvog pisma, lider NSD-a je u potpunosti ignorisao, uz opasku da je „čuo da to postoji“.